در رفتگی مشکل بسیار شایعی است که اکثر افراد در زندگی خود ممکن است دچار آن شوند. در رفتگی معمولا با جا انداختن مفصل در رفته درمان می شود اما باید بدانید که فیزیوتراپی در بهبود کامل در رفتگی مفاصل به خصوص در رفتگی شانه اهمیت حیاتی دارد. برنامه تمرینی جامعی باید توسط فیزیوتراپ نوشته شود که بر بازیابی ملکرد و استحکام مفصل با بهبود عملکرد و تقویت عضله تمرکز می کند. در این مقاله ما درباره در رفتگی، علل در رفتگی و درمان در رفتگی صحبت می کنیم.

فهرست
دررفتگی چیست؟
علت دررفتگی
چه افرادی در معرض خطر دررفتگی هستند؟
علائم دررفتگی
تشخیص دررفتگی
درمان دررفتگی
پیشگیری از دررفتگی
نکات نهایی درباره در رفتگی 

دررفتگی چیست؟

در رفتگی زمانی اتفاق می‌افتد که ﺳﺮاﺳﺘﺨﻮان از ﻣﻔﺼﻞ دربیاید. مثلا، سر استخوان بازو در مفصل شانه قرار دارد. اگر استخوان بازو از این مفصل دربیاید یا کمی جابجا شود، می‌گوییم مفصل شانه دررفته ‌است. تقریبا برای همه‌ی مفصل‌های بدن مثل زانوها، لگن، مچ پا و شانه احتمال دررفتگی وجود دارد. می‌دانیم که دررفتگی یعنی این که استخوان دیگر در مکان درست خود قرار ندارد، پس باید به طور اورژانسی و سریع درمان شود. اگر دررفتگی درمان نشود، می‌تواند به رباط‌ها، اعصاب یا رگ‌های خونی آسیب بزند. در برخی موارد ما با شکستگی و در رفتگی تواما روبرو هستیم. مثل شکستگی مچ دست که در یکی از مقالات سایت درباره درمان فیزیوتراپی شکستگی مچ دست می توانید بیشتر مطالعه داشته باشید. همچنین برای دانستن اینکه چرا مفصل لگن دچار ساییدگی و آرتروز می شود و راه درمان آن چیست خواندن مقاله آرتروز لگن ضروری است.

بیشتر بخوانید: در رفتگی جزئی شانه چیست؟

علت دررفتگی 

دررفتگی معمولاً بخاطر وارد شدن یک ضربه‌ی ناگهانی و نامتعادل اتفاق می‌افتد. البته ممکن است به دلیل افتادن یا وارد شدن یک ضربه‌ی شدید هم ایجاد شود. اگر مفصلی دچار دررفتگی شود، به احتمال زیاد در آینده باز هم دچار دررفتگی می‌شود.

چه افرادی در معرض خطر دررفتگی هستند؟

بعد از افتادن یا ضربه دیدن، احتمال در رفتگی وجود دارد. خطر دررفتگی در سالمندان بیشتر است مخصوصا آنهایی که یا توانایی حرکتی کمی دارند یا اصلا نمی‌توانند حرکت کنند. اگر کودکان و نوجوانان زیر نظر والدین نباشند یا در محیط های ناامن و پرخطر بازی کنند، بیشتر در معرض خطر دررفتگی قرار دارند، مخصوصا اگر موقع بازی، شوخی‌های خطرناک بکنند.

علائم دررفتگی 

بیشتر مواقع، دررفتگی به راحتی دیده می‌شود. ناحیه دررفته ممکن است ورم کند، کبود یا قرمز یا بی‌رنگ شود، شکلش تغییر کند یا غیرعادی به‌نظر بیاید.
بعضی نشانه‌های دررفتگی مفاصل را در ادامه نام می‌بریم:

• بی‌حرکت شدن ناحیه دررفته
• احساس درد موقع حرکت دادن ناحیه
• بی حس شدن اطراف ناحیه دررفته
• احساس گزگز در ناحیه دررفته 

بیشتر بخوانید: پیچ خوردگی مچ پا و درمان آن در منزل

تشخیص دررفتگی

ممکن است تشخیص شکستگی یا دررفتگی استخوان سخت باشد. در این حوادث باید سریعا به پزشک مراجعه کرد. پزشک ناحیه آسیب دیده را معاینه می کند، گردش خون در ناحیه آسیب دیده، تغییر شکل ایجاد شده و پارگی پوست را بررسی می‌کند و در صورت تشخیص شکستگی یا دررفتگی استخوان بیمار باید عکس رادیوگرافی گرفته شود. بعضی وقت‌ها تصویربرداری ویژه مثل ام آر آی نیاز است. ام آر آی به پزشک کمک می کند که تشخیص دهد واقعا چه اتفاقی در مفصل یا استخوان مورد نظر افتاده است.

درمان دررفتگی

نوع درمانی که پزشک برای دررفتگی انتخاب می‌کند به مفصل آسیب دیده و شدت دررفتگی بستگی دارد. بر اساس تحقیقات، روش RICE اولین درمان دررفتگی است! این کلمه مخفف استراحت (Rest)، یخ گذاشتن روی دررفتگی (Ice)، کمپرس سرد یا گرم (Compress) و بالا نگه داشتن محل آسیب دیده (Elevation) است. بعضی وقت‌ها بعد از انجام این درمآنهای اولیه، مفصل دررفته دوباره به حالت طبیعی خودش بر می گردد.
اگر مفصل به‌ طور طبیعی به حالت عادی برنگردد، پزشک می‌تواند یکی از درمآنهای زیر را انتخاب کند:

• جا انداختن
• ثابت ‌سازي با آتل
• درمان دارویی
• فیزیوتراپی

جا انداختن
پزشک در این روش، مفصل را دستکاری کرده و دوباره آن را به جای اولیه برمی‌گرداند. در این حالت برای راحتی بیمار، داروهای آرامش بخش یا بی حس کننده تجویز می‌شود تا عضلات اطراف مفصل آسیب دیده آرام و بی‌درد شوند.

ثابت سازی با آتل
بعد از بازگشت مفصل به جای اول خود، پزشک از بیمار می‌خواهد که به مدت چند هفته از بانداژ، آتل یا گچ استفاده کند. با این کار مفصل نمی‌تواند حرکت کند پس فرصتی است تا ناحیه آسیب دیده به طور کامل خوب ‌شود. مدت زمانی که باید مفصل بدون تحرک باشد، بستگی به نوع مفصل و شدت دررفتگی دارد.

درمان دارویی
بعد از بازگشت مفصل به جای خود، درد بیمار از بین می رود. اما اگر بازهم احساس درد وجود داشت، پزشک می‌تواند مسکن یا آرامش بخش عضلانی تجویز کند.

جراحی
عمل جراحی فقط زمانی لازم است که اعصاب یا رگ‌های خونی در اثر دررفتگی آسیب ببینند یا پزشک نتواند دررفتگی را جا بیندازد. علاوه بر این، افرادی که چندبار در یک مفصل، مثل مفصل شانه دچار دررفتگی می‌شوند هم به عمل جراحی نیاز دارند. برای جلوگیری از دررفتگی دوباره، مفصل یا اندام آسیب‌دیده ترمیم می‌شود. البته در بعضی از موارد (مثل مفصل ران) باید مفصل را تعویض کرد. جالب است بدانید که فیزیوتراپی بعد از تعویض مفصل زانو باعث بهبود وضعیت شما می شود.

فیزیوتراپی
بعد از دستکاری مفصل و جا انداختن دررفتگی، بانداژ یا آتل برداشته شده و مرحله‌ی فیزیوتراپی شروع می‌شود. پزشک بعد پس از مشورت با بیمار، برنامه فیزیوتراپی مناسبی را انتخاب می‌کند. هدف برنامه‌ی فیزیوتراپی این است که قدرت مفصل و توانایی حرکت دادن آن روز به روز بیشتر شود. برنامه‌ی فیزیوتراپی باید به آرامی اجرا شود تا از آسیب دوباره‌ی بیمار جلوگیری شود.

بیشتر بخوانید: تورم و آب آوردن زانو و درمان فیزیوتراپی آن

چنانچه شما هم در رفتگی مفصل شده‌اید، می‌توانید از متخصصان مرکز فیزیوتراپی مهربان مشاوره بگیرید. مرکز فیزیوتراپی مهربان با در اختیار داشتن تیمی تخصصی و جدیدترین دستگاه‌های روز دنیا هم‌اکنون به‌عنوان مجهزترین فیزیوتراپی غرب تهران آماده ارائه خدمات تخصصی فیزیوتراپی به شما همشهریان عزیز است. جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره 02126741456 تماس حاصل فرمایید.

پیشگیری از دررفتگی

برای اینکه از دررفتگی جلوگیری شود، باید نکات ایمنی زیر را رعایت کنیم:

• هنگام بالا و پایین رفتن از پله ها، نرده‌ها را با دست بگیرید.
• یک جعبه کمکهای اولیه در محل داشته‌باشید.
• در جاهای خیس مثل حمام، از کف پوشهای ضد لغزش استفاده کنید.
• سیم‌های برق پخش شده روی زمین را جمع کنید.
• از فرشهای لغزنده استفاده نکنید.

برای جلوگیری از دررفتگی در کودکان و نوجوانان، کارهای زیر را انجام دهید:

• رفتارهای بی‌خطر را به کودکان آموزش بدهید.
• اگر لازم می‌دانید، مراقب کودکان باشید و آنها را زیر نظر قرار دهید.
• مطمئن شوید که محیط منزل برای کودکان مناسب و امن است.
• درهای کوچکی را برروی پله ها نصب کنید.

برای پیشگیری از دررفتگی در افراد بزرگسال هم این نکات را رعایت کنید:

• در هنگام فعالیت های بدنی مثل ورزش حتماً از لباس یا پوشش ایمنی استفاده کنید.
• فرش‌های لغزنده را کاملا جمع کنید و آنها را با فرشهای غیرلغزنده عوض کنید.
• روی وسایلی مثل صندلی که تعادل کافی ندارند، نایستید.

نکات نهایی درباره در رفتگی

مدت درمان هر دررفتگی، به نوع آن بستگی دارد. بیشتر افراد در مدت چند هفته، کاملا خوب می‌شوند. اما درمان کامل بعضی از مفاصل مثل مفصل ران ممکن است چندین ماه یا حتی چندین سال طول بکشد و به جراحی‌های بیشتری نیاز باشد.
دررفتگی را سریعا درمان کنید تا به یک آسیب دائمی تبدیل نشود. توجه کنید که ناحیه آسیب‌دیده، ضعیف شده است و احتمال دارد در آینده باز هم دچار دررفتگی شود. اگر اعصاب و رگهای خونی هم آسیب دیده باشند، دوره‌ی درمان طولانی‌تر می‌شود. اگر دررفتگی شدید باشد یا به موقع درمان نشود، ممکن است به مشکلات دائمی مثل درد همیشگی یا مرگ سلولها (نکروز) در قسمت هایی از استخوان اطراف مفصل تبدیل شود.

سوالی در مورد دررفتگی مفاصل دارید زیر این پست آن را مطرح کنید و پاسخ خود را از کارشناسان و متخصصین مرکز فیزیوتراپی مهربان دریافت کنید. برای مشاهده پاسخ، مجددا به همین صفحه مراجعه کنید.