هر گونه اختلالی در عضلات کف لگن باعث می‌شود که مشکلاتی مانند ناتوانی در دفع ارادی مدفوع و دردهای شدید به وجود بیاید. این مشکلات در زندگی روزمره افراد اختلال ایجاد می‌کند به همین دلیل باید هر چه سریع‌تر روند درمان شل شدن عضلات کف لگن آغاز شود. در این مقاله با نارسایی های عضلات کف لگن، علائم، تشخیص و و درمان شل شدن عضلات کف لگن آشنا خواهید شد. برای دسترسی به قسمت های مختلف مقاله می توانید از فهرست زیر استفاده کنید.
فهرست
عضله کف لگن به چه بخشی از بدن گفته می‌شود؟
علائم ضعیف شدن و شل شدن عضلات کف لگن چیست؟
علت شل شدن عضلات کف لگن
اختلالات کف لگن چگونه تشخیص داده می‌شوند؟
چه آزمایش‌های برای تشخیص شل شدن عضلات کف لگن انجام می‌شود؟
روش های درمان شل شدن عضلات کف لگن
حرکات ورزشی برای تقویت عضلات کف لگن
عضله کف لگن به چه بخشی از بدن گفته می‌شود؟
به عضله‌ای که محل عبور رکتوم و کانال مقعد است، عضله کف لگن گفته می‌شود. عضلات واژن و رکتوم مانند دو لوله به موازات یکدیگر قرار گرفته‌اند و دیواره‌ای بین این دو عضله قرار دارد. وجود مشکلاتی در عملکرد عضلات کف لگن باعث ایجاد اختلالات عضلات کف لگن می شود. این اختلالات عبارتند از:
رکتوسل:
این بیماری زمانی در فرد اتفاق می افتد که این ناحیه ضعیف شود و رکتوم به سمت واژن بیرون زدگی پیدا کند. وجود رکتوسل اگر باعث بروز ناراحتی در بیمار نشود اصلاً نگران‌کننده نیست. اما اگر رکتوسل بزرگ باشد، فرد دچار مشکلات زیادی می‌شود. زیرا مدفوع نمی‌تواند به طور کامل از بدن خارج شود و یا خارج شدن آن بسیار دردناک است. جالب است بدانید که بر اساس نتایج حاصل از تحقیقات انجام شده بر روی بیماران رکتوسل، زنانی که سابقه زایمان طبیعی دارند بیشتر به رکتوسل مبتلا می‌شوند.
انقباض Puborectalis:
دلیل اصلی ابتلا به این بیماری هنوز ناشناخته است اما همانند سایر بیماری‌های مربوط به عضلات کف لگن، بیمار در هنگام دفع مدفوع با مشکلات زیادی رو به رو می‌شود. این بیماری علائم شدیدی به همراه دارد و بسیار آزاردهنده است. عوامل متعددی مانند عملکرد اعصاب و عضلات کف لگن و همچنین مشکلات روانی می‌تواند باعث بروز این بیماری شود.
سندروم درد لگن
یکی از وظایف ماهیچه‌های کف لگن حمایت از اندامهای لگنی مثل کلیه ها، مثانه و... است. گرفتگی عضلات کف لگن یکی از علل درد استخوان لگن در مردان است.
سندروم لواتور (درد مقعد)
پودندال عصبی (درد در ناحیه تناسلی)
علائم ضعیف شدن و شل شدن عضلات کف لگن چیست؟
شل شدن عضلات کف لگن یا ضعیف شدن آنها با علائم زیر همراه خواهد بود:
● دفع ادرار و مدفوع در هنگام ایجاد فشارهایی مانند عطسه کردن و یا خندیدن
● افتادگی مثانه، رحم و راست‌روده
● احساس نیاز به دستشویی رفتن در بازه‌های زمانی کوتاه
● احساس ارگاسم ضعیف
● زود انزالی
● ناتوانی در کنترل خروج گاز روده
در صورتی که دچار ضعف عضلات کف لگن هستید، می توانید برای تشخیص و درمان اختلالات کف لگن با متخصصان مرکز فیزیوتراپی مهربان (مجهزترین فیزیوتراپی در غرب تهران) مشورت کنید. کلنیک فیزیوتراپی مهربان آماده ارائه تمام روشهای درمانی برای فیزیوتراپی کف لگن است. جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره 02126741456 تماس حاصل فرمایید.
علت شل شدن عضلات کف لگن
عوامل زیادی ممکن است در شل شدن عضلات کف لگن مؤثر باشند. برخی از علل ضعف عصلات کف لگن عبارت‌اند از:
● بارداری‌های متوالی و پشت سر هم
● زایمان طبیعی
● یبوست شدید
● اضافه وزن و چاقی شدید
● تغییرات هورمونی در زنان به خصوص در دوران یائسگی
● بی‌تحرکی
● انجام جراحی در ناحیه پایینی شکم
اختلالات کف لگن چگونه تشخیص داده می‌شوند؟
برای تشخیص اختلالات عضلات کف لگن باید آزمایشات متفاوتی انجام شود. مهم‌ترین بخشهای تشخیص اختلالات کف لگن، داشتن سابقه بیماری‌های مختلف، معاینه توسط پزشک متخصص و آزمایشات کف لگن بیمار است. اگر فرد بیمار خانم باشد، پزشک مواردی مانند زایمان‌های قبلی، حاملگی‌های طولانی مدت و پشت سر هم و برش عمل جراحی بین واژن و رکتوم را بررسی خواهد کرد. معمولاً پزشکان موقع معاینه از بیماران در مورد داشتن یبوست و اسهال سؤالاتی خواهند پرسید. همچنین برای تشخیص اختلالات کف لگن آزمایشهایی برای بیمار تجویز می کنند.
چه آزمایش‌های برای تشخیص شل شدن عضلات کف لگن انجام می‌شود؟
پس از معاینات متداول برای تشخیص درست بیماری، پزشک از بیمار می‌خواهد که با توجه به بیماری‌هایی که ممکن است فرد به آن مبتلا باشد، آزمایشاتی انجام دهد. این آزمایشات برای اغلب بیماران آزاردهنده است اما برای تشخیص شل شدن عضلات کف لگن بسیار مهم است. تعدادی از این آزمایش‌ها عبارت است از:
• سونوگرافی اندورکتال و اندوآنال
در این سونوگرافی میله‌ای بسیار باریک وارد مقعد یا رکتوم می‌شود و به وسیله ایجاد امواج صوتی، تصویری از عضلات اسفنکتر، مقعد و جداره روده روی نمایشگر نشان داده می‌شود. بهتر است. قبل از انجام سونوگرافی، رکتوم و مقعد بیمار به روش تنقیه (وارد کردن آب یا سایر مایعات دیگر برای تمیز کردن روده) تمیز می‌شود. تنقیه ممکن است کمی دردناک باشد. مدت زمان انجام سونوگرافی بسیار کوتاه است و معمولاً چند دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد.
• مانومتری آنورکتال
نحوه انجام مانومتری آنورکتال به این صورت است که یک کانتر بسیار باریک و کوچک که در انتهای آن یک بالن قرار دارد را وارد رکتوم بیمار می‌کنند. در این روش برخلاف سونوگرافی اندورکتال و اندوآنال نیازی به تنقیه نیست. همچنین بیمار باید کاملاً هوشیار باشد تا بتواند در حین سونوگرافی به سؤالاتی که پزشک از او می‌پرسد پاسخ دهد. این آزمایش به بررسی موارد زیر کمک می‌کند:
● میزان انقباض عضلات اسفنکتر در هنگام استراحت
● میزان توانایی بیمار در انقباض عضلات کف لگن به صورت ارادی
● بررسی انطباق دیواره رکتوم
● میزان حساس بودن رکتوم و مقعد
در پایان این آزمایش، پزشک اطلاعات با ارزشی در مورد نحوه عکس‌العمل مقعد و رکتوم در هنگام عبور مدفوع به دست می‌آورد. این اطلاعات در کنار نتایج حاصل از آزمایش‌های دیگری که بیمار باید انجام دهد، به پزشک کمک می‌کند تا علت اصلی مشکلات بیمار را به درستی تشخیص دهد و بهترین راه درمانی را برای بهبود هر چه زودتر بیمار تعیین کند.
• آزمایش الکترومیوگرافی
این آزمایش به روشهای مختلفی انجام می‌شود و دلیل انجام آن ارزیابی عملکرد اعصاب و عضلات کف لگن و اسفنکتر مقعد است. آزمایش الکترومیوگرافی با قرار دادن یک پلاک کوچک درون مقعد بیمار یا توسط یک سوزن بسیار کوچک انجام می‌شود. با وجود اینکه این آزمایش باعث درد و ناراحتی بیشتری نسبت به آزمایش‌های دیگر می‌شود اما گاهی نتیجه این آزمایش برای تشخیص صحیح بیماری توسط پزشک بسیار مهم است.
• آزمایش تأخیر عصب پودندال
در این آزمایش، اعصاب پودندال که در مقعد وجود دارند توسط الکترودی که روی انگشتان پزشک است، تحریک می‌شوند. دلیل استفاده از الکترود، منقبض کردن عضلات و اندازه‌گیری میزان انقباضات مقعد است. با توجه به نتایج این آزمایش می‌توان عملکرد اعصاب و عضلات کف لگن و عضلات اسفنکتر را بررسی و ارزیابی کرد.
• ویدیو دیفیکوگرافی
در این روش یک مایع نسبتاً غلیظ به بیمار تنقیه می‌شود (وارد کردن آب یا سایر مایعات دیگر به مقعد بیمار برای تمیز کردن روده). سپس از بیمار خواسته می‌شود در حالت نشسته قرار بگیرد. موقع خروج مایع تصاویری از حرکات عضلات کف لگن ضبط می‌شود. این تصاویر اطلاعات با ارزشی به پزشک ارائه می‌دهد زیرا در این روش حرکات عضلات لگن در هنگام دفع مدفوع بازسازی می‌شود. البته امروزه روش دیگری برای انجام دیفیکتوگرافی وجود دارد که متداول‌تر است. در این شیوه پزشکان از MRI به جای اشعه ایکس استفاده می‌کنند.
در صورتی که دچار شل شدن و ضعف عضلات کف لگن هستید، می توانید جهت انجام آزمایشات تشخیصی به مرکز فیزیوتراپی مهربان (مجهزترین فیزیوتراپی در غرب تهران) مراجعه کنید. جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره 02126741456 تماس حاصل فرمایید.
روش های درمان شل شدن عضلات کف لگن
پس از انجام معاینات و آزمایشاتی که در بالا گفته شد، پزشک می تواند علت نارسایی عضلات کف لگن شما را تشخیص دهد. سپس برای درمان شل شدن و ضعف عضلات کف لگن ممکن است از روش های زیر استفاده شود:
• دارو درمانی و رژیم غذایی مناسب
اگر علائم شل شدن عضلات کف لگن حاد نباشد، با مصرف مکمل‌های فیبردار و مایعات می‌توان به عبور راحت‌تر مدفوع کمک کرد. معمولا برای درمان نارسایی های کف لگن علاوه بر دارو درمانی و رعایت رژیم غذایی، انجام درمان های فیزیوتراپی نیز ضروری هستند. ترکیبی از این روشها می تواند به درمان بیماری کمک کند.
• درمان فیزیوتراپی
با توجه به دلیل و شدت شل شدن عضلات کف لگن، پزشک ممکن است شما را به فیزیوتراپیست ارجاع دهد. در این موارد به تشخیص فیزیوتراپیست ممکن است یکی از روش های فیزیوتراپی کف لگن را برای شما در نظر بگیرد. این روشها عبارت است از:
لیزر درمانی
الکتروتراپی
بیوفیدبک تراپی (سه روش متداول آن شامل: بیوفیدبک الکترومیوگرافیک، بیوفیدبک با استفاده از عامل فشار (مانومتریک )و بیوفیدبک اولتراسونیک)
ماساژ درمانی
درمانهای دستی یا منوال تراپی
ورزش درمانی برای تقویت یا شل سازی عضلات
هر یک از این این روشهای درمانی فیزیوتراپی به طور کامل در مقاله فیزیوتراپی کف لگن توضیح داده شده اند. شما می توانید برای آگاهی از این روشهای درمانی مقاله ذکر شده را مطالعه کنید.
• عمل جراحی
معمولا برای درمان نارسایی عضلات کف لگن نیازی به عمل جراحی نیست. اما اگر با دارو درمانی، اصلاح رژیم غذایی و فیزیوتراپی همچنان بیمار دارای علائم آزاردهنده و شدیدی باشد، پزشک مجبور است عمل جراحی را برای بیمار انجام دهد.
حرکات ورزشی برای تقویت عضلات کف لگن
انجام تمریناتی که به عنوان حرکات کیگل مشهور هستند می‌تواند تا حد زیادی به رفع اختلالات عضلات کف لگن شما کمک کند. در ادامه دو نمونه از حرکات کیگل را که در درمان بی‌اختیاری ادرار و مدفوع، افتادگی رحم و تقویت عضلات کف لگن مؤثر هستند، به شما آموزش خواهیم داد. به یاد داشته باشید که بی اختیاری ادرار بوسیله فیزیوتراپی هم درمان می شود.
● انقباضات آهسته و کند
در این روش عضلات کف لگن و مقعد را به مدت دو تا یازده ثانیه منقبض کنید و بعد از هر انقباض به عضلات خود دو ثانیه فرصت استراحت بدهید. به مرور زمان بهتر است که انقباضات را به مدت پنج ثانیه طولانی‌تر از دفعات قبل کنید و حداقل روزی ده بار این حرکت را تکرار کنید.
● انقباضات سریع
در این روش باید به سرعت و در مدت کوتاهی عضلات خود را منقبض و سپس رها کنید. همچنین برای تکرار مجدد انقباض عضلات کف لگن، ده ثانیه استراحت کنید. برای به دست آوردن نتیجه بهتر باید روزی چهار تا پنج مرتبه این کار را تکرار کنید.
امیدواریم به سوالات شما درباره روشهای تشخیص و درمان شل شدن عضلات کف لگن پاسخ داده باشیم. می توانید سوالات خود را در بخش نظرات این مقاله با ما در میان بگذارید.
