زانوی پرانتزی که به عنوان Genu Varum شناخته می‌شود، یک عارضه‌ای است که باعث ایجاد ناهنجاری‌های پا در کودکان می‌شود. در واقع پای پرانتزی حالتی است که در آن پاها به سمت بیرون خم می‌شوند و نوعی منحنی تشکیل می‌دهند که شبیه کمان است. این عارضه معمولا کودکان یک تا 2 دوساله را درگیر خواهد کرد، اما راهکارهای درمانی مختلفی برای آن در نظر گرفته شده است. در ادامه با علل، علائم و ورزش‌های مناسب برای زانوی پرانتزی با ما همراه باشید. جهت دسترسی سریع به مطالب مقاله از فهرست زیر استفاده کنید.

فهرست
علل عارضه پا پرانتزی چیست؟
درجات زانوی پرانتزی
علائم و نشانه‌های زانوی پرانتزی
عوارض و خطرات زانوی پرانتزی
درمان زانوی پرانتزی
حرکات ورزشی مناسب برای درمان زانوی پرانتزی
سایر ورزش‌های موثر در درمان پای پرانتزی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟ 

علل عارضه پا پرانتزی چیست؟

معمولا پای پرانتزی تا زمان راه رفتن و ایستادن کودک قابل تشخیص نیست و بعد از 2 سالگی ممکن است حالت پرانتزی بودن پاها به آرامی از بین برود. تنگ بودن فضای نوزاد درون رحم، بیماری بلانت، نرمی استخوان، آرتروز و بیماری‌های استخوانی از عواملی هستند که منجر به ایجاد این عارضه خواهند شد. از دیگر علل پای پرانتزی می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

• چاقی
• آسیب و پارگی رباط های زانو
• شکستگی‌های استخوانی که به درستی بهبود نیافته‌اند.
• ضربات وارد شده به صفحه رشد
• و...

بیشتر بخوانید: انواع زانو درد و درمان آن‌ها 

درجات زانوی پرانتزی

زانوی پرانتزی معمولا به سه دسته تقسیم می‌شود و برحسب نوع این عارضه ممکن است راهکارهای درمانی مختلفی برای آن وجود داشته باشد:

• زانوی پرانتزی خفیف
• زانوی پرانتزی متوسط
• زانوی پرانتزی شدید 

علائم و نشانه‌های زانوی پرانتزی

در کودکان معمولا این عارضه با نشانه خاصی همراه نیست. اغلب کودکان از 12 تا 18 ماهگی بهبود می‌یابند. اما بزرگسالان ممکن است به دلیل فشار بیش از حد وارد شده به مفصل همچنین فشار به رباط ها، احساس درد در زانو یا مچ پا داشته باشند و یا حتی ممکن است دچار لغزش شوند و تعادل خود را از دست بدهند.

بیشتر بخوانید: علت درد ناگهانی زانو در کودکان 

عوارض و خطرات زانوی پرانتزی

زانو پرانتزی معمولا به آسانی قابل تشخیص است اما اگر درمان نشود، قطعا خطرات و عوارضی را برای فرد به همراه خواهد داشت. پزشک شما می‌تواند به شما بگوید که این بیماری تا چه حد شدید است یا اینکه ناشی از یک بیماری زمینه‌ای است. برخی از مهمترین عوارض این بیماری به شرح زیر است:

• التهاب مچ پا
• ایجاد مشکلات استخوانی و مفاصل
• مشکلات در حرکت افراد و داشتن تعادل
• ورم مفاصل

پزشک ممکن است برای تشخیص پای پرانتزی و هرگونه ناهنجاری استخوانی در پاها و زانوها، دستور آزمایش اشعه ایکس را تجویز کند. 

درمان زانوی پرانتزی

درمان معمولاً برای نوزادان و کودکان نوپا توصیه نمی‌شود، مگر اینکه شرایط خاصی داشته باشند. در صورت شدیدتر شدن و بدتر شدن بیماری راهکارهای درمانی زیر توصیه می‌شود:

بریس (زانو بند مخصوص)
معمولا استفاده از بیریس یا زانوبند مخصوص برای کودکانی با سن پایین که هنوز استخوان‌های آن‌ها رشد زیادی نکرده است، می‌تواند درمان مناسبی باشد.

استفاده از کفی و کفش‌های طبی
استفاده از کفی و کفش‌های طبی باعث می‌شوند که فشار وارد شده بر زانوها به نحوه صحیح توضیح شوند و فرد راحتر بتواند راه برود و بایستد.

ماساژ درمانی
ماساژ درمانی یکی از روش‌های موثر در درمان عارضه پا پرانتزی است. در این روش فیزوتراپیست‌ها با روش‌های مختلفی در جهت درمان این عارضه اقدام می‌کنند. البته باید اشاره داشت که ماساژ درمانی اکثر برای کودکان تجویز می‌شود.

فیزیوتراپی
متخصصان فیزیوتراپی با تجویز تکنیک‌های درمانی فیزیوتراپی به بهبود دامنه حرکتی عضلات پا و سپری کردن دوره ریکاوری فرد بیمار کمک می‌کنند. اما بهتر است قبل از انجام ورزش و تمرینات فیزیوتراپی حتما با متخصص طب فیزیکی صحبت کنید.

انتخاب نوع درمان و ارائه تمرینات مناسب باید توسط یک فیزیوتراپیست ماهر و متخصص انجام شود. اگر برای درمان پای پرانتزی خود به تمرینات فیزیوتراپی نیاز دارید، جهت درمان در فیزیوتراپی مهربان با شماره 02126741456 تماس حاصل فرمایید. 

بیشتر بخوانید: ماساژ درمانی چیست و چه فواید دارد؟ 

حرکات ورزشی مناسب برای درمان زانوی پرانتزی

همان طور که اشاره شد، راهکارهای درمانی مختلفی برای پا پرانتزی وجود دارد، اما خبر خوب این است که شما می‌توانید با حرکات ورزشی مناسب نسبت به درمان زانوی پرانتزی اقدام کنید. برخی از مهمترین و مناسب‌ترین حرکات ورزشی در ادامه آورده شده است.

1. بالا آوردن پا
برای انجام این حرکت روی پهلو دراز بکشید، باید تمام بدن در یک راستا باشد. دقت کنید بالا تنه شما باید کاملا ثابت باشد و حرکت نکند. سپس پای چپ خود را تا جایی که می‌توانید بالا بیاورید. به مدت 5 ثانیه در این حال بمانید، سپس پایتان را پایین بیاورید. این حرکت را برای هر پا در دو ست 10 تایی انجام دهید. 

2. پل باسن
روی زمین دراز کشید و زانوهای خود را 90 درجه خم کنید. باسن خود را به آرامی بالا بیاورید و حدود 2 ثانیه در همین حال بمانید. بعد از گذشت زمان، وقتی انجام این حرکت برایتان آسان شد، می‌توانید پل باسن را به صورت تک پا هم انجام دهید. این حرکت را در 2 ست 10 تایی تمرین کنید.

3. دایره کشیدن با توپ
سعی کنید یک بالشت یا یک توپ نرم کوچک را بین زانوهای خود قرار دهید. با توپی که بین زانوهایتان است یک دایره فرضی بکشید. دقت کنید همگام انجام دادن این تمرین کمر و لگن شما باید ثابت باشد. این حرکت را برای هر دو پا در ست 10 تایی انجام دهید.

4. نشست کامل با وزن بدن
صاف بایستید و پاها را به اندازه عرض شانه باز کنید. سپس به اندازه اسکات نیمه بنشینید و به 5 ثانیه در همین حال بمانید. سپس کامل پایین بروید و به حالت چمباتمه بنشینید. سپس سعی کنید آرام بلند شوید و دوباره از اول همین حرکت را شروع کنید. برای اثر بخشی بهتر لازم است این حرکت در 3 ست 5 تایی انجام شود.

5. اسکات کامل با کمک گرفتن از میز
برای انجام این حرکت بهتر است از یک میز یا صندلی کمک بگیرید. روبروی آن بایستید و حرکت اسکات را کامل انجام دهید. تا جایی که احساس درد ندارید، پایین بروید. این حرکت به مدت 3 الی 4 بار و به تعداد 20 بار باید انجام شود. (برای انجام این حرکت زانوها به داخل مایل نشوند)

6. اسکات خرسی
روی زمین خم شوید، به گونه‌ای که پاشنه ی پا شما روی زمین باشد و درست در مقابل دست‌ها قرار گرفته باشید. زانوها را تا جایی که کشش و انقباض را در پشت پا خود احساس می‌کنید، خم کنید. این تمرین را در 2 ست دوتایی انجام دهید.

7.چرخش مفصل ران در حالت نیمه نشسته
به صورت نیمه بنشینید، به گونه‌ای که باسن روی زمین قرار نگیرد. سپس پا را به داخل خم کنید. (اگر انجام این تمرین برایتان سخت است، می‌توانید با دست‌هایتان از زمین کمک بگیرید). برای اثر بخشی بهتر است در 3 ست 10 تایی انجام شود.

8. کشش انگشتان پا
برای انجام این تمرین دو زانو روی پنجه پا بنشینید، سپس به جلو خم شوید به گونه‌ای کشیدگی عضلات کف پا را احساس کنید و بعد از آن به موقعیت شروع برگردید. این تمرین بهتر است در 3 ست 15 تایی انجام شود.

9. راه رفتن با کش به صورت ایکس
یک کش پیلاتس تهیه کنید، آن را در زیر پای خود قرار دهید و دو طرف آن را با دست بگیرید. به صورت ضربدری کش را بچرخانید و با کش زیر پای خود راه بروید. این تمرین باید در 3 ست 12 تایی انجام شود. 

سایر ورزش‌های موثر در درمان پای پرانتزی

علاوه بر تمرینات ارائه شده، ورزش‌های مختلفی در درمان زانوی پرانتزی موثر است. ورزش بدنسازی، پیلاتس و و یوگا جهت تقویت و سفت شدن عضلات و فرم دهی پاها موثر هستند. 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اغلب کودکان بعد از سه سالگی از این عارضه رهایی پیدا می‌کنند، اما در صورت مشاهده موارد زیر حتما به پزشک مراجعه کنید:

• اگر یک پا بیشتر از پای دیگر پرانتزی بود.
• اگر انگشت پای کودک در حین راه رفتن به سمت داخل کشیده می‌شود.
• اگر قد کودک کوتاه است و به راحتی نمی‌تواند بایستد و یا راه برود.
• اگر پاها و یا زاویه زانو منجر به دردهای شدید و آزار دهنده است.

چنانچه شما مشکلی در این زمینه یا موارد مشابه دارید، می توانید جهت دریافت وقت مشاوره و معاینه با شماره 02126741456 تماس بگیرید.