روماتیسم بیماری مفصلی است که تقریبا یک درصد از مردم در طول عمرشان به آن مبتلا می شوند. بعلاوه روماتیسم نوعی بیماری خود ایمنی است که در طی حمله سیستم ایمنی بدن به بافت های طبیعی و مجاور مفاصل اتفاق می افتد. این بیماری با علائم دردناکی مانند تورم مفاصل همراه است و صد البته که با تغذیه مناسب، روش های فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی تا حدود زیادی قابل کنترل و درمان است. در این مقاله می خواهیم به علائم و علت های بیماری روماتیسم اشاره کنیم و در نهایت بهترین ورزش ها برای روماتیسم را توضیح دهیم. برای دسترسی سریع به بخش های مختف مقاله می توانید از فهرست زیر استفاده کنید.

فهرست
روماتیسم مفصلی چیست؟
علائم روماتیسم
علت های ایجاد روماتیسم
تشخیص روماتیسم مفصلی
درمان روماتیسم مفصلی
فیزیوتراپی و روماتیسم مفصلی
بهترین ورزش برای روماتیسم
نمونه ای از حرکات کششی برای روماتیسم
سخن پایانی 

روماتیسم مفصلی چیست؟

روماتیسم نوعی اختلال خود ایمنی است که باعث التهاب مزمن مفاصل می شود. علائم و نشانه های روماتیسم مفصلی به صورت آهسته شروع و با گذشت زمان بیشتر می شوند. این علائم معمولا در هر دو طرف بدن ظاهر می شود و در هر فردی متفاوت هستند و ممکن است حتی با گذشت زمان تغییر کنند. روماتیسم مفصلی می‌تواند زمینه ارثی داشته باشد، اما احتمال دارد که در هر سنی بروز کند. این بیماری در زنان نسبت به مردان سه برابر شایع تر است و در افراد 40 تا 60 ساله بیشتر دیده می شود. 

علائم روماتیسم

بیماری روماتیسم با علائم و نشانه های مختلفی همراه است:

• خستگی: احساس خستگی مفرط عضلات می تواند هفته ها یا ماه ها قبل از شروع علائم روماتیسم در فرد ظاهر شود. گاهی اوقات خستگی با احساس ناخوشایندی مثل افسردگی همراه است.
• سفتی و خشک بودن بدن در صبح: این مورد یکی از شایع ترین علائم روماتیسم مفصلی است. سفتی و خشک بودن بدن حتی بعد از نشستن های طولانی مدت یا حتی چرت زدن هم می تواند احساس شود.
• سفت شدن مفاصل: سفت شدن مفاصل در هر زمانی از روز از علائم اولیه روماتیسم مفصلی است. سفت شدن مفاصل معمولا از دست ها شروع می شود و می تواند به طور ناگهانی رخ دهد.
• درد مفاصل با احساس درد در هنگام لمس: در اوایل شروع بیماری درد مفاصل در انگشتان و مچ دست بیشتر است. با گذشت زمان این احتمال وجود دارد که در زانو، مچ پا و یا حتی شانه ها درد داشته باشید.
• تورم مفاصل: در اوایل بیماری مفاصل از حد معمول بزرگتر می شوند و با لمس آن ها گرما را احساس خواهید کرد.
• بی حسی، گزگز و سوزش دست ها: التهاب تاندون ها می تواند فشار زیادی به اعصاب وارد کند. این حالت می تواند باعث بی حسی و گزگزی دست ها شود که به عنوان سندروم تونل کارپال شناخته می شود.

سایر علائم

موارد گفته شده از اصلی ترین علائم روماتیسم مفصلی هستند. اما دیگر علائم روماتیسم عبارتند از:

• تب خفیف
• خشکی دهان
• کاهش وزن به طور ناگهانی و از دست دادن اشتها
• اختلال در خواب
• ضعف عمومی یا احساس کسلی و بی حالی
• به وجود آمدن برآمدگی های سفت در زیر پوست دست
• خارش، خشکی و تورم چشم ها 

علت های ایجاد روماتیسم

علت بروز روماتیسم مفصلی به طور دقیق مشخص نیست. در این بیماری سیستم ایمنی بدن به لایه‌ای از سلول‌ها که دیواره داخلی مفصل را پوشانده است، حمله می‌کند. این وضعیت باعث التهاب مفاصل می شود و در نهایت می تواند غضروف و استخوان های مفصل را تخریب کند. البته بعضی از افرد به دلیل فاکتورهای وراثتی و زمینه ای به این بیماری مبتلا می شوند. 

تشخیص روماتیسم مفصلی

مراجعه به موقع به پزشک و تشخیص زود هنگام این بیماری تا حدودی زیادی می تواند علائم روماتیسم مفصلی را کاهش دهد. پزشک از شما در مورد سابقه خانوادگی و تاریخچه پزشکی تان سوال می پرسد. علاوه بر این، شما را دقیق معاینه می کند و در صورت مشکوک بودن به روماتیسم مفصلی آزمایش های مختلفی برایتان در نظر می گیرد. بعضی از مهمترین آزمایش ها برای تشخیص روماتیسم عبارتند از:

• آزمایش خون
• آزمایش سرعت رسوب گلبولی یا نرخ رسوب ( نرخ رسوب در افراد مبتلا به روماتیسم نسبت به سایر افراد بالاتر است.)
• MRI ( با تجویز عکس های رادیولوژی علاوه بر اینکه مفاصل درگیر شده به راحتی قابل تشخیص هستند، می توان پیشرفت بیماری را مشاهده و بررسی کرد.)

بیشتر بخوانید: چگونه بیماری آرتریت روماتوئید تشخیص داده می شود؟ 

درمان روماتیسم مفصلی

برای روماتیسم مفصلی درمان قطعی نمی توان در نظر گرفت. اما بعضی از گزینه های درمانی باعث کاهش علائم این بیماری می‌شوند. گزینه های درمانی روماتیسم مفصلی عبارتند از:

• داروها: شرایط هر بیمار با دیگری متفاوت است، اما در اکثر موارد پزشک برای کنترل علائم بیماری داروهای خاصی برای شما در نظر می گیرد. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند استامینوفن و ایبوپروفن درد ناشی از روماتیسم مفصلی را کاهش می دهند.
• استفاده از آتل: استفاده از آتل برای حفاظت و نگه داشتن مفاصلی که دچار آسیب شده اند، موثر است.
• تغذیه: رژیم غذایی متعادل داشته باشید و اگر دچار اضافه وزن هستید، حتما وزن خود را کم کنید، چرا که چاقی فشار زیادی به مفاصل وارد می کند.
• جراحی تعویض مفصل: در صورتی که درد شدید باشد و سایر روش های درمانی کمک کننده نباشند، معمولا از جراحی تعویض مفصل استفاده می شود. 

فیزیوتراپی و روماتیسم مفصلی

یکی از گزینه های درمانی برای روماتیسم و درد مفصل، فیزیوتراپی است. درمان روماتیسم با فیزیوتراپی شامل روش های زیر است:

• تمرین درمانی: تمرین درمانی و تمرینات ورزشی می توانند باعث بهبود دامنه حرکاتی فرد شوند و همچنین با تقویت عضلات، باعث تسکین درد مفاصل می شوند.
• سرما و گرما درمانی: سرما و گرما درمانی از مهمترین تکنیک های درمان روماتیسم مفصلی در فیزیوتراپی است. کمپرس سرد باعث کاهش علائم روماتیسم می شود و گرما درمانی هم باعث کاهش سفتی و تسکین درد می شود.
• ماساژ درمانی: از ماساژ درمانی برای تسکین درد و آرام سازی عضلات استفاده می شود. این روش با افزایش گردش خون و بهبود عملکرد های ایمنی بدن برای دردهای روماتیسم مفصلی موثر است.
• منوال تراپی یا تکنیک های دستی: منوال تراپی برای بیماران مبتلا به روماتیسم که دردهای عضلانی دارند، روش کمک کننده ای است.

بیشتر بخوانید: تفاوتهای روماتیسم و آرتروز را بهتر بشناسیم 

بهترین ورزش برای درمان روماتیسم

یکی از گزینه های کمک کننده برای کاهش علائم روماتیسم مفصلی تمرینات ورزشی است. اگر این تمرینات مکرر و به شکل صحیح انجام شوند، بهترین نتایج را برای بهبودی فرد دارند. زمانی که درد مفاصل شدیدی دارید، ورزش کردن ممکن است کار سختی به نظر برسد! اما توصیه می شود که حتی با وجود روماتیسم مفصلی هم ورزش کنید.

ورزش می تواند سفتی، درد و تورم ناشی از روماتیسم را به مرور زمان کاهش دهد. علاوه بر این باعث انعطاف پذیری مفاصل می شود و با افزایش قدرت عضلات، موجب کمتر شدن درد خواهد شد. معمولا تمرین ورزشی که برای بیمار در نظر گرفته می شود، ترکیبی از تمرینات دامنه حرکتی، تقویتی و استقامتی هستند که می توانند به تسکن علائم روماتیسم کمک کنند و باعث بهبودی وضعیت بیمار شوند.

از بهترین ورزش ها برای روماتیسم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حرکات کششی: قبل از شروع، باید به صورت آهسته 5 دقیقه بدن خود را گرم کنید و حرکات کششی را برای همه عضلات بدن انجام دهید. هر حرکت کششی را به مدت 20 ثانیه نگه دارید.
• تمرینات تقویتی: هدف از تمرینات تقویتی برای بیماری روماتیسم، افزایش قدرت عضلات است. اگر برای انجام تمرینات تقویتی استفاده از وزنه برایتان سخت است، می توانید از یک کش کمک بگیرید.
• ورزش های آبی: آب گرم باعث کاهش درد و شل شدن عضلات می شود. می توانید این تمرینات را در حالت ایستاده در آب که تا شانه شما ارتفاع دارد، انجام دهید.
• پیلاتس: پیلاتس یکی از ورزش هایی است که باعث استحکام و ثبات مفاصل می شود و برای کاهش علائم روماتیسم مفید است.
• یوگا، تای چی، دوچرخه سواری و پیاده روی سبک هم از جمله فعالیت های هستند که انعطاف پذیری بدن را افزایش و باعث کاهش علائم این بیماری می شوند. 

نمونه ای از حرکات کششی برای روماتیسم

برای حرکات کششی و تقویت مچ دست، زانو و ران ها می توانید به سادگی تمرینات زیر را در منزل انجام دهید:

ورزش برای مچ دست
• تمرین اول: ساعد یک دست خود را بر روی یک میز قرار داده و دست دیگر را بر روی کف دست اولی قرار دهید و سعی کنید که دست زیری را به بالا فشار دهید.
• تمرین دوم: یک توپ کوچک بردارید و آن را به مدت ۵ تا ۱۰ ثانیه به آرامی فشار دهید.

ورزش کششی زانو
• تمرین اول: به پشت دراز بکشید و زیر زانوی خود یک حوله یا پارچه قرار دهید. یکی از زانوها را صاف کرده و پاشنه آن پا را بالا بیاورید و برای چند ثانیه در همین حالت بمانید.
• تمرین دوم: در حالی که به پشت دراز کشیده اید و پاهایتان کاملا صاف است، انگشتان پایتان را به طرف سقف بکشید. در نتیجه احساس کشیدگی عضلات زیر زانو خواهید شد.چند ثانیه در همین حالت بمانید و عضلات خود را شل کنید. این تمرین را می‌توانید ایستاده هم انجام دهید.

• تمرین سوم: روی زمین بنشینید، زانوهای خود را صاف کنید. چند ثانیه در همین حالت بمانید و سپس رها کنید.

ورزش کششی ران
• تمرین اول: به پشت دراز بکشید و عضلات ران خود را سفت کنید. در همین حالتی که هستید سعی کنید، به پشت زانوهایتان فشار بیاورید. به مدت 10 ثانیه در همین حال بمانید و سپس رها کنید.

• تمرین دوم: در حالی که به پشت دراز کشیده اید، زانوها را کمی خمیده کنید و کف پاها باید بر روی زمین باشد. سپس باسن خود را بالا بیاورید و دوباره به موقعیت قبلی برگردید.

• تمرین سوم: عضلات ران پای چپ را سفت کنید و سپس بالا ببرید و در همین حالت برای چند ثانیه نگه دارید. همین تمرین را برای پای دیگر انجام دهید. 

سخن پایانی

علائم روماتیسم با ورزش و فیزیوتراپی تا حدودی زیادی قابل کنترل و درمان هستند. نوع ورزشی که انجام می‌دهید، بستگی به نوع آرتریت و نوع مفصل درگیر شده دارد. بعضی از ورزش ها برای شما مناسب نیستند، بنابراین بهتر است حتما قبل از شروع تمرینات ورزشی با فیزیوتراپیست خود مشورت کنید. در کنار همه این موارد، افرادی که روماتیسم دارند باید تغذیه مناسب داشته باشند و از خوردن غذاهای ممنوع در روماتیسم (مانند کافئین، نمک، قند و شکر و انواع آجیل ها) خودداری کنند. بهتر است در صورت مشاهده هرکدام از علائم روماتیسم مفصلی هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید تا با تشخیص به موقع این بیماری بتوانید از عوارض احتمالی پیشگیری کنید.

در صورتی که علائم روماتیسم مفصلی را مشاهده کردید برای درمان می توانید از خدمات مرکز فیزیوتراپی مهربان در غرب تهران استفاده کنید. برای مشاوره و دریافت نوبت می توانید با شماره 02126741456 تماس بگیرید.

امیدواریم در این مقاله توانسته باشیم به سوالات شما در مورد بهترین ورزش برای روماتیسم پاسخ داده باشیم. در صورتی که سوالی در این مورد داشتید، می توانید از بخش نظرات زیر مقاله آن را مطرح کنید.