انقباض ناگهانی و شدید عضلات بدن منجر به اسپاسم عضلات می شود. این مشکل در هر سنی بروز می کند اما در بین بزرگسالان شایع تر از کودکان است. ۵۰ تا ۶۰ درصد بزرگسالان، به خصوص خانم ها، دچار گرفتگی عضلات پا در خواب می شوند. بیشتر از ۲۰ درصد این افراد، در طول روز هم اسپاسم عضلانی دارند.

این عارضه خطرناک نیست ولی باعث درد و بدخوابی شخص می شود. در بعضی موارد هم این گرفتگی ها علامت یک بیماری یا عارضه است که باید درمان شود. ما در این مقاله قصد داریم به این موضوع بپردازیم که چه چیزی باعث گرفتگی عضلات می شود. برای دسترسی سریع به تیترها می توانید از فهرست زیر استفاده کنید.

فهرست
علت گرفتگی عضلات پا در خواب چیست؟
کمبود چه ویتامینی باعث گرفتگی عضلات پا میشود؟
چه موقعی درمان گرفتگی پا در خواب ضروری است؟
سوالات متداول درباره علت کرامپ عضلانی در خواب 

علت گرفتگی عضلات پا در خواب چیست؟

به گفته دکتر محمد مهربان، فیزیوتراپیست، گرفتگی شبانه عضلات پا موقع خواب اغلب دلیل جدی ندارد. اما در بعضی موارد ممکن است گرفتگی ناشی از یک مشکل جدی باشد. به طور کلی، موارد زیر علت گرفتگی عضلات پا در خواب هستند:

• بعضی بیماری ها
گرفتگی شبانه عضلات می تواند نشانه یک بیماری کنترل نشده باشد. در این موارد، اسپاسم عضلات همراه علائمی مثل ضعف عضلانی، درد، سوزش و بی حسی در پاها است. بعضی از این بیماریها عبارتند از:

• دیابت نوروپاتی
• اختلال در گردش خون بدلیل بیماری عروق محیطی
• اختلال در غدد مثل کم کاری غده تیروئید
• اختلالات عصبی عضلانی مثل پارکینسون
• سیروز کبدی

بعضی سندروم ها مثل سندرم لو گریگ و سندرم فاسیکولاسیون هم می توانند منجر به اسپاسم های شبانه شوند.

• مصرف بعضی از داروها
علت‌ گرفتگی شبانه پاها می تواند ناشی از بعضی روشهای درمانی یا اثر جانبی مصرف بعضی از داروها باشد. مثلا:

• قرصهای ضد بارداری
• داروهای ادرار آور
• استاتین ها (داروهای کاهش‌ کلسترول خون)
• استروئیدها
• داروهای ضد روان ‌پریشی
• بتا آگونیست ها
• آهن ساکارز وریدی
• تری پاراتاید
• رالوکسیفن

همودیالیز هم که برای بیماران کلیوی انجام می شود، یکی از علل گرفتگی عضلات پا در خواب است.

• انجام کارهای سخت
انجام کارهایی که باعث خستگی عضلانی می شوند، از دیگر دلایل اسپاسم عضلات در خواب هستند. کارهایی مثل:

• ایستادن طولانی
• ورزش شدید یا سنگین
• ثابت ماندن در یک وضعیت خاص
• بد نشستن به مدت طولانی
• زیاد ایستادن یا راه رفتن روی سطوح سخت

پوشیدن کفش‌ نامناسب یا پاشنه بلند به طور مداوم و برای ساعت های طولانی هم می تواند باعث خستگی و اسپاسم عضلات پا شود.

• کم آبی یا دِهیدراته شدن بدن
تعریق زیاد ناشی از گرمای هوا یا ورزشهای سنگین و مصرف داروهای ادرار آور باعث کم آبی بدن می شود. مقدار زیادی الکترولیت هم از راه عرق کردن از بدن خارج شده و تعادل الکترولیتی بدن بهم می خورد. الکترولیت ها نقش مهمی در انقباض عضلانی دارند.

دهیدراته شدن بدن و عدم جبران آن با خوردن مایعات و آب فراوان در طول روز و دفع الکترولیتها با تعریق، عملکرد عضلات را مختل می کند. بنابراین احتمال اینکه در طول شب دچار گرفتگی عضلات شوید، بسیار زیاد است.

• مشکلات پا
بعضی از مشکلات ساختاری پا باعث می شود در طول روز فشار زیادی به پاها وارد شده و در طول شب گرفتگی های عضلانی را تجربه کنید. رایجترین این مشکلات عبارتند از:

• صافی کف پا
• پای پرانتزی
• زانوی ضربدری یا ایکس

• بارداری
گرفتگی عضلات پا در خواب بین زنان باردار یک مشکل شایع است که معمولا در سه ماهه دوم و سوم بارداری بروز می کند. اسپاسم عضلات در این زنان باردار ممکن است خفیف و یا خیلی دردناک و طولانی باشد. نباید نگران این اسپاسم ها باشید.

ولی اگر تعداد آنها در طول شب یا هفته زیاد است، حتما باید این موضوع را به متخصص زنان اطلاع دهید تا برای رفع این مشکل و بی خوابی شبانه به شما کمک کند.

• مصرف زیاد الکل
مصرف بیش از حد نوشیدنی های الکلی به دلایل زیر باعث درد و گرفتگی عضلات می شود:

• کاهش آب بدن
• کمبود منیزیم
• افزایش اسید لاکتیک عضلات
• آسیب اعصاب محیطی

آسیب به عصبهای محیطی باعث بروز انواع نوروپاتی (بیماریهای عصبی) می شود که با انقباض شدید عضلات همراه است.

• سبک زندگی ناسالم
گرفتگی عضلات در افرادی که سبک زندگی سالمی ندارند، بیشتر از دیگران است. موارد زیر باعث افزایش احتمال اسپاسم شبانه عضلانی در این افراد خواهد شد:

• نخوردن آب و مایعات به اندازه کافی در طول روز
• مصرف زیاد قهوه و مواد کافئین دار
• خوردن نوشابه‌های گازدار

همچنین، تغذیه نادرست در این افراد باعث کمبود ویتامین ها و الکترولیت های ضروری برای انقباض عضلات شده و فرد دچار گرفتگی های شبانه می شود.

برای درمان اسپاسم عضلات در خواب، می توانید به مرکز فیزیوتراپی مهربان، یکی از مجهزترین مراکز فیزیوتراپی در غرب تهران (سعادت آباد) مراجعه و از خدمات ماساژ تراپی و منوال تراپی این مرکز بهره مند شوید. برای رزرو نوبت یا کسب اطلاعات بیشتر با شماره 02126741456 تماس حاصل فرمایید. 

کمبود چه ویتامینی باعث گرفتگی عضلات پا میشود؟

کمبود ویتامینهای گروه B (بخصوص B6 و B12) و ویتامین E باعث اختلال در عملکرد عضلات و کرامپ عضلات در خواب می شود. به جز ویتامینها، کمبود مواد معدنی و بهم خوردن تعادل الکترولیتهای بدن هم از رایجترین علل کرامپهای شبانه است. این مواد معدنی عبارتند از:

• سدیم
سدیم یکی از اصلی ترین الکترولیت های بدن است که به حفظ تعادل مایعات بدن و انقباض عضلات کمک می کند. کمبود سدیم باعث انقباض شدید عضلات موقع خواب می شود. کسانی دچار کمبود کلسیم هستند که رژیم غذایی کم کربوهیدراتی دارند یا بخاطر ورزش شدید، زیاد عرق می کنند.

معمولا ما با غذاها و نمک سدیم لازم را تامین می کنیم و کمبود آن چندان علت رایجی برای اسپاسم شبانه در عضلات پا نیست.

• کلسیم
کلسیم یک ماده معدنی است که نقش مهمی در ایجاد انقباض عضلانی و تولید مولکولهای عصبی دارد. بنابراین کمبود کلسیم در خون می تواند علت گرفتگی عضلات موقع خواب شبانه باشد. البته کمبود کلسیم یا هایپوکلسمی نشان می دهد که تعادل کلسیم خون بهم خورده و کمبودی در رژیم غذایی تان ندارید.

• منیزیم
منیزیم یکی از الکترولیت های خون است که در تولید انرژی برای انقباض عضلات نقش دارد. کمبود منیزیم یا هایپومنیزیمی شایع ترین علت گرفتگی عضلات پا است. چون با مصرف کافئین، الکل و داشتن استرس، منیزیم بدن دفع می شود و معمولا ما گیاهانی را می خوریم که در خاکهای فاقد منیزیم رشد کرده اند و فقر منیزیم دارند.

• پتاسیم
پتاسیم یک ماده معدنی مهم در تمام سلولهای عصبی و عضلانی است. این الکترولیت در کنار سدیم و کلرید امواج الکتریکی لازم برای انتقال پیام را تولید می کند. پس کمبود پتاسیم یا هایپوکالمی می تواند روند انتقال پیامهای عصبی را در بدن مختل کرده و منجر به گرفتگی های شدید عضلانی شود.

ویتامین ها و مواد معدنی که در بالا به آنها اشاره شد نقش مهمی در نرمی و انقباض عادی عضلات دارند و کمبود آنها باعث گرفتگی شبانه عضلات می شود. با مصرف مکمل های دارویی یا غذایی این الکترولیتها می توان از شر گرفتگی های شبانه خلاص شد. 

چه موقعی درمان گرفتگی پا در خواب ضروری است؟

گرفتگی عضلات پا در خواب خطرناک نیست و علامت بیماری خاصی هم نیست و اغلب در اثر تنش عضلانی ایجاد می شود. با کشش ملایم پا، 15 دقیقه ماساژ پا قبل از خواب، کمپرس گرم یا سرد و هیدراته کردن بدن می توان از بروز این عارضه جلوگیری کرد. اما اگر با علائم زیر مواجه شوید، باید سریعتر به پزشک مراجعه کنید:

• اسپاسم مکرر یا شدید عضلات ساق پا
• تورم یا قرمزی در ناحیه اسپاسم
• ایجاد تغییرات پوستی
• ضعف عضلانی
• اسپاسم های طولانی

به گفته آقای دکتر مهربان، در موارد بالا، گرفتگی ماهیچه های ساق پا خودبخود خوب نمی شود و حتما برای تشخیص علت و درمان گرفتگی عضلات پا در خواب باید به پزشک مراجعه کنید.

برای درمان درد و اسپاسم عضلانی مکرر در خواب و یا در طول روز شما هم می توانید به مرکز فیزیوتراپی مهربان، یکی از مجهزترین مراکز فیزیوتراپی در غرب تهران مراجعه کنید. برای رزرو نوبت یا کسب اطلاعات بیشتر با شماره 02126741456 تماس حاصل فرمایید. 

سوالات متداول درباره علت کرامپ عضلانی در خواب

در اینجا می توانید پاسخ به رایج ترین سوالات درباره گرفتگی ماهیچه های پشت پا در خواب را بخوانید:

• آیا کم خونی باعث گرفتگی عضلات می شود؟
گاهی اوقات فقر آهن و خونرسانی ضعیف علت گرفتگی عضلات است که با تست خون می توان آنرا تشخیص داد. در صورت کمبود آهن باید قرص آهن بخورید تا اسپاسم شبانه عضلات تان درمان شود.

• اسپاسم عضلات پا در خواب خطرناک است؟
اگر چند بار در طول شب با درد شدید بیدار می شوید و اسپاسم از پا به شکم و پشت می کشد، گرفتگی علامت بروز بیماری است و باید برای تشخیص آن به پزشک مراجعه کنید.

• ورزش کردن می تواند گرفتگی های شبانه پا در خواب را برطرف کند؟
بله. 10 دقیقه انجام ورزش های کششی، پیاده روی سبک یا تردمیل قبل از خواب می تواند، تنش عضلات را کم و از شدت یا تعداد اسپاسم های شبانه بکاهد.

• علت گرفتگی عضلات پا در خواب موقع بارداری چیست؟
گرفتگی عضلات پا در بارداری می تواند بخاطر فشار وزن نوزاد، استرس، خستگی یا کاهش گردش خون در پاها باشد که در اکثر زنان باردار دیده می شود و چیز خاصی نیست.

• کودکان هم ممکن است دچار گرفتگی عضلات پا در خواب شوند؟
بله. البته این گرفتگی ها چیز خاصی نیستند و ممکن است بدلیل بازی زیاد در طول روز، خستگی پاها و کم آبی بدن ایجاد شود. با هیدراته کردن بدن و استراحت این مشکل در کودکان رفع می شود.

اگر شما هم سوالی درباره گرفتگی عضلات پا در خواب و دلایل آن دارید، می توانید در بخش نظرات این مقاله سوالات خود را بپرسید.