سُر خوردگی مهره های کمر یا اسپوندیلوزیس وضعیتی است که در آن مهره ها از جای خود حرکت کرده و روی یکدیگر می لغزند. در این حالت ستون فقرات از حالت هماهنگی و تراز بودن خارج می شود.

سرخوردگی در هر ناحیه ای از ستون فقرات می تواند رخ دهد، اما اغلب، مهره های پایین کمر بیشتر در معرض لغزیدگی هستند. در این مقاله به طور مفصل به علل، علائم و درمان سرخوردگی مهره کمر بدون جراحی پرداخته ایم تا شما را کاملا با این عارضه آشنا کنیم. برای دسترسی سریع به تیترها می توانید از فهرست زیر استفاده کنید.

فهرست
انواع لغزندگی مهره های کمری یا لومبار
علائم اسپوندیلوزیس
علت لغزندگی مهره های کمر
راههای تشخیص اسپوندیلوزیس
روشهای درمان سرخوردگی مهره کمر
درمان قطعی لغزندگی مهره کمر با فیزیوتراپی
چطور از اسپوندیلوزیس پیشگیری کنیم؟
ورزشهای مخصوص سرخوردگی مهره های کمر 

انواع لغزندگی مهره های کمری یا لومبار

سر خوردگی مهره های کمر بر اساس علت بروز آن به انواع زیر تقسیم بندی می شوند:

• دیس پلاستیک: ناهنجاری ساختاری ستون فقرات به طور مادرزادی وجود دارد.

• اسپوندیلولیتیک یا ایستمیک: این عارضه در ژیمناستیک کاران شایع است. علت آن هم ایجاد شکستگی بین مفاصل ستون فقرات به خاطر فشارهای مکرر ناشی از به عقب خم شدن است.

• دژنراتیو: سرخوردگی مهره ها در سنین بالای 50 سال اغلب از این نوع بوده و در اثر بیماری آرتروز ایجاد می شود.

• تروماتیک: لغزندگی مهره ها در اثر تروما یا صدمه دیدن شدید ستون فقرات ایجاد می شود. این نوع سر خوردگی نسبت به بقیه انواع دیگر سرخوردگی نادر است.

• پاتولوژیک: لغزیدگی مهره های کمر به دلیل بروز برخی بیماریها یا رشد تومورهای استخوانی ایجاد می شود.

معمولا انواع سرخوردگی مهره ها حالت پیشرونده دارند و بدون درمان وخیم تر می شود.

• درجات سرخوردگی مهره ها
به گفته دکتر محمد مهربان، فیزیوتراپیست، شدت سرخوردگی مهره های کمر متغییر بوده و به درجات زیر تقسیم می شود:

• درجه 1: این خفیف ترین حالت سرخوردگی مهره ها است که در آن 1 تا 25 درصد مهره ی کمری از جای خود سر می خورد.

• درجه 2: شدت سرخوردگی مهره ها بین 26 تا 50 درصد است و می توان بدون جراحی آن را بهبود داد.

• درجه 3: شدت سرخوردگی مهره ها 51 تا 75 درصد است و احتمالا جراحی نیاز داشته باشید.

• درجه 4: این شدیدترین درجه سرخوردگی است که مهره ها 76 تا 100 درصد از جای اصلی خود لیز می خورند.

با توجه به شدت اسپوندیلوزیس و علت بروز آن، روش های درمان هم متفاوت هستند. عکس سرخوردگی مهره کمر را می توانید در تصویر زیر ببینید:

علائم اسپوندیلوزیس

اگر سرخوردگی مهره ها خفیف و در حد درجه 1 باشد، ممکن است هیچ علائمی ایجاد نشود. بطور کلی، بیماران بر اساس شدت سرخوردگی مهره ها بعضی از علائم زیر را تجربه می کنند:

• درد تیر کشنده یا انتشاری در ستون فقرات که به دستها یا پاها کشیده می شود
• تشدید درد بعد از ایستادن یا نشستن
• ضعف عضلانی
• درد پایین کمر، باسن، ران یا پاها
• ایجاد الگوی اُردکی راه رفتن
• خشکی یا گرفتگی عضلات کمر، باسن یا ران
• حساسیت به لمس در ناحیه ستون فقرات
• کوتاه شدن عضله همسترینگ
• بیحسی، مور مور یا سوزن سوزن شدن پاها (علامت آسیب عصبی)
• خواب رفتن پاها
• گودی کمر

زمانی که مهره ها به جلو می لغزند، با لمس ستون فقرات می توان متوجه حالت شیب دار ستون مهره ها شد. 

علت لغزندگی مهره های کمر

لیزخوردگی مهره کمر ممکن است مادرزادی بوده یا بدلیل رشد سریع بدن در دوران نوجوانی یا تخریب مفاصل در بزرگسالی رخ دهد. هر یک از موارد زیر می توانند علت سرخوردگی مهره های کمر باشند:

• دیسک کمر (تخریب دیسک بین مهره ها در اثر بیماریهایی مثل آرتروز کمر)
• تروما یا آسیب دیدگی ناشی از تصادف، سقوط یا ضربه
• افزایش سن
• چاقی مفرط
• حرکات تکراری و مداومی مثل چرخش و خم شدن به جلو یا عقب
• شکستگی ستون فقرات
• تومور
• برخی جراحی ها
• مشکلات ژنتیکی

انجام ورزشهایی مثل ژیمناستیک و فوتبال هم که فشار زیادی به کمر وارد می کند نیز می تواند منجر به لغزیدگی مهره های کمر شود.

آیا لغزندگی مهره کمر خطرناک است؟
لغزیدن مهره کمر یک بیماری نسبتا رایج است که خطر جدی به دنبال ندارد. اما در صورتی که علائم این عارضه باعث کم تحرکی شود، لغزندگي مهره هاي کمر با عوارض زیر همراه خواهد شد:

• اضافه وزن
• کاهش انعطاف‌پذیری
• کاهش تراکم استخوانها
• آتروفی عضلات
• بی اختیاری ادرار و مدفوع (در درجات شدید لغزندگی)

شما هم می توانید برای درمان گودی کمر با روشهای بدون جراحی به مرکز فیزیوتراپی دکتر محمد مهربان، متخصص فیزیوتراپی در سعادت آباد تهران مراجعه کنید. جهت دریافت نوبت قبلی با شماره 02126741456 تماس بگیرید. 

راههای تشخیص اسپوندیلوزیس

اگر پایین و وسط کمر دردناک شده و به پزشک مراجعه کنید، برای تشخیص محل عارضه و شدت آن آزمایشهای زیر برایتان تجویز می شود:

• رادیولوژی
• MRI
• اشعه X
• سی تی اسکن

بعد از تشخیص می توانیم بهترین روش درمان را برای شما شروع کنیم. اگر بدون جراحی مشکل شما قابل درمان باشد، حتما به فیزیوتراپیست ارجاع می شوید.

روشهای درمان سرخوردگی مهره کمر

معمولا برای درجات 1 و 2 اسپوندیلوزیس، درمان سرخوردگی مهره های کمر بدون جراحی است. درجات 3 و 4 هم در صورتی نیاز به جراحی دارند که دردهای کمری شدید باشد و روشهای غیر جراحی جواب ندهد. درمان لغزندگی مهره های کمر با روش های زیر انجام می شود:

• درمانهای خانگی: مثل استراحت، اجتناب از کارهای سنگین، سرما یا گرما درمانی، رعایت نحوه صحیح خوابیدن هنگام کمر درد و ....

• درمان دارویی: معمولا برای کاهش درد و التهاب بیمار داروهای مسکن و ضد التهاب های غیر استروئیدی تجویز می شود.

• تزریق اپیدورال: در بعضی موارد لازم است برای کاهش علائم بیمار، ضد التهاب های استروئیدی به ناحیه اپیدورال (اطراف نخاع) تزریق شود.

• بلاک عصبی: در این روش برای کاهش درد بیمار، اعصابی که سیگنال درد را انتقال می دهند، بیحس می شوند.

• فیزیوتراپی: تکنیک های فیزیوتراپی یکی از موثرترین روشهای کاهش علائم و درمان سرخوردگی مهره ها است.

• بریس: برای جلوگیری از جابجایی بیشتر مهره ها و پایداری کمر، بستن بریس می تواند در کنار روشهای دیگر استفاده شود.

• جراحی: اگر برای بیمار، فیزیوتراپی جواب ندهد، چاره ای جز جراحی نیست. بعد از جراحی، برای بازتوانی و بهبود عملکرد ستون فقرات حتما به یک فیزیوتراپیست ارجاع خواهید شد. 

درمان قطعی لغزندگی مهره کمر با فیزیوتراپی

یکی از روشهای قطعی درمان لغزندگی مهره های کمر، فیزیوتراپی است که با توجه به شدت لقی مهره کمر و وضعیت بیمار با تکنیک های زیر انجام می شود:

• ماساژ درمانی
ماساژ بافت های عمقی کمر و فشار مستقیم روی آنها باعث رفع اسپاسم عضلات اطراف مهره های سرخورده شده و درد بیمار را کاهش می دهد. همچنین ماساژ درمانی به رفع تنش رباطها و تاندونهای ناحیه آسیب دیده کمک می کند.

• لیزر تراپی
از لیزر سرد یا کم توان برای تحریک بافتهای نرم و اعصاب استفاده می شود. تحریک این بافتها باعث کاهش التهاب، بهبود عملکرد عصبها و تسریع در ترمیم آسیب دیدگی های ستون فقرات می شود.

• الکترو تراپی
در صورتی که سرخوردگی مهره ها ناشی از شکستگی باشد، فیزیوتراپیست ها برای درمان لقی مهره ها از تحریک الکتریکی عصب (TENS) استفاده می کنند. درمان با این روش، به تسکین درد و رفع اسپاسم بافت های نرم در اطراف مهره های لغزیده کمک می کند.

• منوال تراپی
تکنیک های درمان دستی یا منوال تراپی درد کمر بیمار را کاهش می دهند. فیزیوتراپیست ها از این روش برای باز گرداندن مهره لغزیده به جای خود و آزاد کردن عصبهای گیر افتاده استفاده می کنند.

• اولتراسوند تراپی
در این روش، امواج صوتی به بافتهای اطراف مهره ها فرستاده می شود تا با ایجاد گرما و بهبود خونرسانی در این ناحیه، علائمی مثل تورم، خشکی و اسپاسم عضلات از بین برود. همچنین اولتراسوند تراپی به تسکین درد کمر و پاها کمک می کند. از این روش به ویژه در مواردی استفاده می شود که علت سرخوردگی مهره ها آتروز باشد.

• مگنت تراپی
فیزیوتراپیست ها از مگنت تراپی برای جلوگیری از پیشرفت سرخوردگی و یا فرسایش مفاصل ستون فقرات استفاده می کنند. به علاوه، امواج مغناطیسی در مگنت تراپی به کاهش التهاب کمک می کند.

• درای نیدلینگ یا سوزن خشک
استفاده از سوزن خشک یا درای نیدلینگ باعث کاهش درد و اسپاسم در نقاط ماشه ای عضلات کمر شده و ماهیچه های این ناحیه را تقویت می کند.

• بیوفیدبک
بیوفیدبک تراپی، آموزشهایی هستند که به بیمار می دهیم تا یاد بگیرند که چطور عملکرد سیستم فیزیولوژیکی بدن شان را کنترل کنند. این روش به تحرک بیشتر و کاهش درد بیمار کمک می کند.

• ورزش برای لیز خوردگی مهره کمر
انجام ورزش مناسب برای لقی مهره کمر به تقویت ستون فقرات، کاهش درد و التهاب و بهبود دامنه حرکتی آن کمک می کند. اگر حرکات کششی و تقویتی با منوال تراپی همراه شود، ورزش درمانی می تواند به بازگشت مهره ها به سر جای خود کمک کند.

به گفته دکتر مهربان، استراحت کافی و تقویت کمر با روشهای بالا می تواند لغزندگی مهره های کمر را طی 6 تا 8 هفته از بین ببرد.

برای درمان سرخوردگی مهره های کمر با انواع روشهای فیزیوتراپی، می توانید به مرکز فیزیوتراپی دکتر محمد مهربان، متخصص فیزیوتراپی در سعادت آباد تهران مراجعه کنید. جهت دریافت نوبت قبلی با شماره 02126741456 تماس بگیرید. 

چطور از اسپوندیلوزیس پیشگیری کنیم؟

رعایت نکات زیر هر چند نمی توانند 100% باعث پیشگیری از درد کمر شوند، اما می توانند ریسک ابتلا به اسپوندیلوزیس را کاهش دهند:

• قوی نگه داشتن عضلات کمر و شکم با ورزش
• انجام مداوم ورزش های سبک مثل پیاده روی، شنا و دوچرخه سواری
• کاهش وزن در صورت چاقی
• بلند نکردن اجسام سنگین
• اجتناب از خم شدن یا چرخش بیش از حد کمر
• خوردن سبزیجات، میوه های تازه، غلات کامل، لوبیا، برنج قهوه ای، ماست، شیر بدون چربی، سیب زمینی پخته، موز، سیب، خرما، انجیر، سیر، کنجد و شنبلیله، ویتامینهای B کمپلکس و C
• داشتن یک رژیم غذایی مناسب کم چرب، پر از فیبر بالا و با پروتئین کم که به استحکام استخوانها کمک می کند. 

ورزشهای مخصوص سرخوردگی مهره های کمر

در اینجا می توانید بعضی از ورزش های مناسب برای لیز خوردگی مهره کمر را ببینید:

• تمرین 1
به پشت خوابیده و پاها را دراز کنید. یکی از زانوها را خم کرده و به آرامی به قفسه سینه نزدیک کنید. 15 تا 30 ثانیه در این حالت بمانید و بعد پا را عوض کنید. این ورزش را برای هر پا 5 مرتبه تکرار کنید.

• تمرین 2
به پشت دراز بکشید. زانوها را خم کنید تا کف پاها به زمین بچسبد و بازوها را دو طرف بدن روی زمین قرار دهید. به آرامی زانوها را تا جایی که می توانید به سمت راست و بعد به سمت چپ بچرخانید. چرخش پاها باید آرام و کنترل شده باشد. این تمرین را در یک ست 10 تایی انجام دهید.

• تمرین 3
به پشت بخوابید و زانوها را خم کنید. یک پا را بالا آورده و با هر دو دست پشت ران را بگیرید و 30 ثانیه کشش ایجاد شده در عضلات همسترینگ (پشت ران) را نگه دارید. 2-3 بار این تمرین را برای هر پا تکرار کنید.

اگر شما هم سوالی درباره بهترین روش های درمان و بهترین ورزشها برای سرخوردگی مهره های کمر دارید، در بخش نظرات این مقاله می توانید سوالات تان را از ما بپرسید.