گزگز و بی حسی دست ها مشکلی است که ممکن است بسیاری از افراد هر چند وقت یکبار و یا حتی به صورت مداوم آن را تجربه کنند. بی حسی و خواب رفتگی دست ها همیشه نشان دهنده مشکل خاصی نیست اما گاهی اوقات هم میتواند مربوط به یک عارضه پزشکی باشد که حتما باید درمان شود. در این مقاله میخواهیم به علت گزگز و بی حسی دست ها و همچنین راهکارهای درمانی این عارضه بپردازیم. برای دسترسی سریع تر به بخش های مختلف مقاله می توانید از فهرست زیر استفاده کنید.
فهرست
گزگز یا بی حسی دست چیست؟
علت گزگز و بی حسی دستها
سایر علت های گزگز و بی حسی دستها
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟
برای بی حسی دست به چه دکتری مراجعه کنم؟
سخن پایانی
گزگز یا بی حسی دست چیست؟
احساس بی حسی و خواب رفتگی ممکن است در همه اندام های بدن به خصوص دست و پا اتفاق بیفتد. بی حسی دست یک وضعیت غیر عادی است که در دستان خود احساس سستی داریم. این حس میتواند در پشت دست، کف دست، انگشتان دست و یا همه اینها باشد.
در بعضی از مواقع قرار دادن دست در یک حالت ثابت برای مدت طولانی باعث کاهش جریان خون میشود و اصطلاحا دست خواب میرود که معمولا با تغییر وضعیت بدن بعد از چند دقیقه از بین میرود. اما گاهی اوقات هم ممکن است شما به صورت مداوم این درد را تجربه کنید که باید علت آن توسط پزشک تشخیص داده و درمان شود.
علت گزگز و بی حسی دستها
بعضی از عواملی که باعث بی حسی و گزگز شدن دست ها میشوند، عبارتند از:
1. سندروم تونل کارپال
شایع ترین علت بی حسی دست ها، سندروم تونل کارپال است که به علت گرفتگی عصب مدین در مچ دست اتفاق میافتد. علت سندروم تونل کارپال، تورم عصب، التهاب تاندون ها یا تورم در تونل کارپال است. سندروم تونل کارپال میتواند علائم زیر را داشته باشد:
• بی حسی و گزگز دست در انگشت شست و دو انگشت مجاور آن
• کاهش قدرت گرفتن اجسام (فرد ممکن است در برداشتن اشیای کوچک، باز کردن بطری نوشابه و حتی در زمان تایپ کردن با صفحه کلید کامپیوتر دچار مشکل شود.)
• با پیشرفت این بیماری احتمال دارد که علائم آن در طول روز هم احساس شوند.
پیشگیری و درمان
برای پیشگیری از این عارضه، سعی کنید از خم و راست کردن مکرر دست ها بپرهیزید. در زمان خواب و حتی مواقعی که در حال انجام کار هستید مچ ها را در حالت صاف نگه دارید و هنگام انجام وظایف روزمره، استراحت کافی داشته باشید. هر چقدر که زودتر و در مراحل اولیه، این بیماری تشخیص داده شود، احتمال درمان آن با روش های غیر جراحی وجود دارد، ولی در بعضی مواقع نیاز به عمل جراحی است.
برای کاهش درد و ناراحتی سندروم تونل کارپال میتوان از موارد زیر کمک گرفت:
• استراحت دادن به مچ دست
• استفاده از کمپرس سرد
• مچ بند آتل دار
• فیزیوتراپی (فیزیوتراپیست ها از تمرین درمانی و روش های مختلفی مانند درای نیدلینگ یا ماساژ درمانی برای بهبود وضعیت بیمار استفاده میکنند.)
• تزریق مستقیم کورتیکواستروئید به داخل تونل کارپال را برای کاهش التهاب
2. دیسک گردن
ستون فقرات از 7 مهره و دیسک های بین مهره ای تشکیل شده است که با بیرون زدگی دیسک ها از محل خود، فشار زیادی بر اعصاب مجاور وارد میشود. در نهایت اگر فتق دیسک به نخاع فشار وارد کند، بیمار ممکن است علائمی مانند مور مور شدن یا بی حسی دست ها داشته باشد. همچنین علائم زیر ممکن است نشان دهنده مشکلات دیسک گردن باشند:
• تیر کشیدن شانه و بازوها
• احساس گزگز و مور مور شدن انگشتان دست و ضعف اندام
• درد شدید در پشت گردن، پشت سر و حتی پشت کتف ها
• کاهش قدرت عضلانی و کاهش توانایی افراد در انجام فعالیت های روزمره
پیشگیری و درمان
روش تشخیص این عارضه با MRI، نوار عصب و عضله است و با توجه به وضعیت فرد درمان های جراحی یا غیر جراحی تجویز میشود. بعضی از درمان های غیر جراحی دیسک گردن عبارتند از:
• استراحت کردن و استفاده از گردن بندهای طبی
• داروهای ضد التهابی
• فیزیوتراپی: با توجه به میزان آسیب وارد شده، فیزیوتراپیست ها موثرترین روش درمانی را برای هر بیمار در نظر میگیرند. به کمک تمرین درمانی، سرما و گرما درمانی، لیزر درمانی و اولتراسوند تراپی میتوان تا حدودی علائم این عارضه را کاهش داد.
3. سندروم خروجی قفسه سینه
خروجی قفسه سینه بین استخوان ترقوه و دنده اول قرار گرفته است. زمانی که عروق و اعصاب این ناحیه تحت فشار قرار بگیریند، سندروم خروجی توراکس یا قفسه سینه ایجاد میشود. سندروم خروجی قفسه سینه به صورت زیر بروز میکند:
• بی حسی و سوزن سوزن شدن دست ها
• کاهش قدرت عضلات دست
• بی حسی و گزگز کردن دست و بازوها، شانه و یا گردن
• آتروفی عضلات داخلی ساعد و کف دست
• گرفتگی عضلات داخلی در ناحیه ساعد
پیشگیری و درمان
• تغییر در سبک زندگی (فرد بیمار باید وزن خود را کاهش دهد و در انجام فعالیت های روزانه خود تغییری ایجاد کند)
• مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مثل ناپروکسن و ایبوپروفن
• درمان های فیزیوتراپی (لیزر تراپی، الکتروتراپی، ماساژ درمانی و درای نیدلینگ)
• جراحی
4.کمبود ویتامین یا مواد مغذی
داشتن یک رژیم غذایی نامناسب و کمبود ویتامین های لازم مانند ویتامین های B1 ،B6،B12 و ویتامین Eباعث مور مور شدن یا بی حسی دست ها میشود. اگر بی حسی دست ها از کمبود ویتامین در بدن باشد، با علائم زیر همراه است:
• احساس خستگی
• سر درد و سر گیجه و حالت تهوع
• درد در قفسه سینه
• تنگی نفس
• مشکلات گوارشی
پیشگیری و درمان
بی حسی دست ها اگر به دلیل کمبود ویتامین های بدن باشد، معمولا مشکل خاصی نیست و جای نگرانی ندارد. برای پیشگیری بی حسی دست ها میتوانید گیاهان دارای برگ سبز، ماهی و حبوبات را در رژیم غذایی خود داشته باشید، حتی میتوانید از مکمل های ویتامین E و B استفاده کنید.
5. سکته مغزی
بی حسی در دست ها همان طور که گفته شد، معمولا نشانه بیماری خاصی نیست، اما گاهی اوقات هم میتواند نشان دهنده سکته مغزی باشد. اگر بی حسی و مور مور شدن دست با هر یک از علائم زیر همراه است، فورا باید با اورژانس تماس بگیرید:
• ضعف و بی حسی در بازو و دست ها به خصوص اگر در یک طرف بدن باشد.
• احساس سرگیجه یا از دست دادن تعادل
• مشکل نابینایی در یک یا هر دو چشم
• سر درد شدید به صورت ناگهانی
• مشکل تکلم و ناتوانایی در حرف زدن
پیشگیری و درمان
در چنین حالتی در اسرع وقت باید به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. البته در نظر داشته باشید که گزگز و بی حسی دست به تنهایی عامل سکته مغزی نیست و حتما باید با علائم گفته شده همراه باشد.
6. سندروم میوفاسیال
سندروم میوفاسیال به درد شدید ماهیچهای و التهاب آنها در نقاط ماشه ای یا تریگر پوینت گفته میشود. این بیماری در بعضی موارد با دیسک گردن اشتباه گرفته شود. سندروم میوفاسیال با علائم زیر همراه است:
• درد و ناراحتی شدید در گردن و بین دو کتف
• احساس سوزش، ضعف عضلانی و خواب رفتگی
• بی حسی و مور مور شدن دست ها
پیشگیری و درمان
با کم کردن فعالیت های شدید و تکراری، تغییر وضعیت بدن در طول روز و حتی انجام حرکات ورزشی ساده در بین ساعات کاری تا حدود زیادی میتوان از سندروم میوفاسیال پیشگیری کرد. برای درمان این مشکل از روش های زیر میتوان استفاده کرد:
• دارو درمانی (داروهای ضد التهاب یا مسکن هایی مثل باکلوفن با داروهای شل کننده عضلات)
• تزریق بوتاکس
• درمان های فیزیوتراپی (اصلاح پوسچر بد یا وضعیت نامناسب بدن، تمرین درمانی، منوال تراپی و ...)
7. دیابت
دیابت یک بیماری مزمن است که باعث افزایش قند خون میشود. دیابت زمانی اتفاق میافتد که بدن شما یا به طور مؤثر به انسولین پاسخ نمیدهد یا به اندازه کافی آن را تولید نمیکند. بالا بودن قند خون به مدت طولانی، باعث صدمه دیدن عصب ها میشود و در نهایت ممکن است باعث بی حسی و مور مور شدن دست هایتان شود.
پیشگیری و درمان
با تجویز داروهایی مانند انسولین برای کنترل قند خون، تغییر رژیم غذایی و ورزش کردن به صورت منظم تا حدودی میتوان علائم بیماری دیابت را کم کرد.
8. فیبرو میالژیا
فیبرومیالژیا بیماری مزمن و دراز مدت است که باعث دردهای عضلانی و یا حتی احساس خستگی در فرد میشود. نشانه اصلی این بیماری، درد منتشر در عضلات و استخوان ها و خستگی عمومی است. افراد مبتلا به فیبرومیالژیا ممکن است بی حسی و مور مرو شدن دست ها را تجربه کنند. در بعضی از موارد هم بی حسی دست ها ممکن است با علائم زیر همراه باشد:
• افسردگی و اضطراب
• مشکلات خواب
• سردرد
• ناتوانی در تمرکز
پیشگیری و درمان
برای پیشگیری از فیبرومیالژیا سعی کنید فشارهای روحی و روانی در زندگی خود را به حداقل برسانید. علاوه بر این، ورزش منظم، خوابیدن به اندازه کافی و تغذیه سالم میتوانند باعث کاهش علائم شوند. روش های زیر برای درمان این عارضه کمک کننده هستند:
• داروهای مسکن مانند استامینوفن یا بروفن
• داروهای ضد افسردگی، خواب آور و یا شل کننده عضلات
• فیزیوتراپی (درای نیدلینگ و ماساژ درمانی از درمان های فیزیوتراپی هستند که تا حدودی زیادی علائم فیبرومیالژیا را کاهش میدهند.)
سایر علت های گزگز و بی حسی دستها
بی حسی و مور مور شدن دست ها، ممکن است به دلایل دیگری اتفاق بیفتند که معمولا کمتر شایع هستند:
• عوارض جانبی مصرف بعضی از داروها مانند آنتی بیوتیک ها، داروهای ضد سرطان، داروهای ضد تشنج و یا حتی داروهای قلب یا فشار خون
• مصرف زیاد الکل که با گذشت زمان باعث آسیب به بافت های اطراف بدن از جمله عصب ها میشود.
• بیماری ام اس
• بیماری های خود ایمنی مانند لوپوس
• بارداری
• اضطراب و حملات پانیک
• ابتلا به بعضی از عفونت های خاص (مانندHIV ، ایدز و هپاتیت)
• نارسایی کلیه
بیشتر بخوانید: علت درد انگشتان دست
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟
بی حسی دست ها اگر مربوط به بیماری هایی مانند سکته مغزی یا حمله قلبی نباشد، بعد از چند ساعت از بین میرود. اگر این مشکل تا چند روز برطرف نشد، با انجام دادن فعالیت های روزانه بدتر شد و یا حتی به بخش های دیگر بدن گسترش پیدا کرد، لازم است حتما به پزشک مراجعه کنید. حتی اگر بی حسی پس از یک آسیب دیدگی شروع شود و احساس ضعف و فلج در اندامها به خصوص در یک طرف بدن باشد، نباید منتظر گذشت زمان و درمانهای خانگی باشید، بلکه باید حتما با پزشک مشورت کنید.
برای بی حسی دست به چه دکتری مراجعه کنم؟
در اکثر موارد با مراجعه به متخصص مغز و اعصاب میتوان علت بی حسی دست ها را تشخیص داد. اما همان طور که گفته این مشکل میتواند علت های مختلفی داشته باشد و گاهی تشخیص آن کار راحتی نیست! برای اینکه به صورت جزئی و دقیق تر بتوان علت اصلی بی حسی و خواب رفتگی دست ها را مشخص کرد، بهتر است به روماتولوژیست مراجعه کرد. متخصصان روماتولوژیست بعد از مشخص کردن علت برای درمان های فیزیوتراپی شما را به فیزیوتراپیست های متخصص ارجاع میدهند.
سخن پایانی
تشخیص صحیح خواب رفتن و بی حسی دستها برای درمان آن لازم است. از آنجایی که علت بی حس شدن دست ها ممکن است یک بیماری باشد، درمان نکردن آن باعث آسیب ها و عوارض جدی میشود. در موارد خفیف معمولا پزشک دارو تجویز میشود و در مواردی هم که به عصب فشار وارد شده باشد، روش های فیزیوتراپی برای بهبود وضعیت بیمار کمک کننده هستند. بنابراین اگر بی حسی شما مداوم است، لازم است برای جلوگیری از عوارض احتمالی حتما به پزشک مراجعه کنید.
امیدواریم در این مقاله به سوالات و ابهامات شما عزیزان پاسخ داده باشیم. با اینحال اگر سوالی در این زمینه دارید می توانید در بخش نظرات زیر همین مقاله از ما بپرسید. پاسخگوی سوالات شما عزیزان هستیم. برای دریافت جواب به همین صفحه برگردید.