بیماری تخریب کننده (دژنراتیو) دیسک، بیماری است که بدلیل تخریب یا شکستگی یک یا چند دیسک ستون فقرات ایجاد می شود و موجب درد می شود. این بیماری علاوه بر درد در کمر می تواند با ضعف، بیحسی و درد در پاها هم همراه باشد. اگرچه کلمه بیماری در ابتدای نام دژنراتیو دیسک بکار برده می شود، اما تخریب دیسک یک بیماری نیست بلکه یک روند طبیعی در بدن است که با افزایش سن رخ می دهد. دیسک های بین مهره ها مانند ضربه گیر عمل کرده و به طور طبیعی باعث راحتی چرخش و خم شدن ستون فقرات می شوند. با گذشت زمان، این دیسک ها فرسوده شده و دیگر به اندازه گذشته قادر به حفاظت از مهمره های ستون فقرات نیستند. در ادامه به علائم، روشهای تشخیص و درمان بیماری دژنراتیو دیسک می پردازیم. شما می توانید جهت دسترسی به بخشهای مختلف مقاله از فهرست زیر استفاده کنید.
فهرست
علائم بیماری تخریب دیسک
علت ایجاد بیماری دژنراتیو دیسک
تشخیص بیماری تخریب دیسک
بیماری تخریب دیسک چه عوارضی دارد؟
درمان بیماری تخریب دیسک
درمان تخریب دیسک با فیزیوتراپی
عمل جراحی دیسک تخریب شده
درمان دژنراتیو دیسک با سلولهای بنیادی
سخن نهایی در مورد تخریب دیسک
علائم بیماری تخریب دیسک
دژنراسیون (تخریب) دیسک می تواند بیماری بدون علامتی باشد و یا ممکن است درد شدیدی را ایجاد کند که فرد قادر به ادامه فعالیتهای روزانه خود نباشد. این عارضه با آسیب به ستون فقرات شروع میشود، اما با گذشت زمان، نشانه ها میتوانند بخشهای دیگری از بدن را هم تحت تاثیر قرار دهند. علائم دیسک کمر پیشرفته معمولاً با افزایش سن بدتر میشوند. شدت درد ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشد. این بیماری میتواند موجب آرتروز شود و یا منجر به درد و خشکی کمر شود.
احساس درد و ضعف پایین کمر که در دیگر نقاط بدن هم منتشر می شود، معمولا شایعترین علامت اولیه این بیماری محسوب می شود. اگر ناحیۀ پایین کمر یا ستون فقرات کمری دچار آسیب دیدگی شده باشد، ممکن است درد و ناراحتی حاصل به باسن و بالای ران هم برسد. همچنین ممکن است گزگز و بیحسی را در پاها احساس کنید. اگر آسیب دیدگی در ناحیۀ گردن یا ستون فقرات گردنی باشد، درد در شانهها، بازوها و دستها را هم باید به علام دیگر اضافه کنید.
بیشتر بخوانید: علت درد شانه و کتف چیست؟
همچنین بی ثباتی ایجاد شده در ستون فقرات به اسپاسمهای شدید دردناک عضلانی در ناحیه پایین کمر یا گردن منجر میشود، زیرا بدن تلاش می کند تا مهرهها را ثابت نگه دارد. بیماران مبتلا به این بیماری معمولا درد شدید و مزمنی را در ناحیه آسیب دیده تجربه می کنند. شدت درد در این بیماری هنگام نشستن، خم شدن، بلند کردن اشیاء یا چرخش کمر افزایش پیدا می کند. پیادهروی، دراز کشیدن و تغییر حالت بدن همچنین باعث کاهش درد می شود.
علت ایجاد بیماری دژنراتیو دیسک
دیسک های بین مهره ای که آنها را با نام دیسک های ستون فقرات می شناسیم، مانند بالشتکی بین مهره های ستون فقرات عمل می کنند. این دیسکها دارای ساختاری انعطاف پذیر و ارتجاعی هستند و از بافت غضروفی ساخته شدهاند.
بخش خارجی دیسک، حلقه های فیبری نام دارد که دارای بافتی محکم و شامل چندین لایه اند که روی هم قرار گرفته اند. بخش داخلی دیسک، بخشی نرم و ژله ای مانند است. هنگامی که ستون فقرات حرکت می کند یا فشاری به آن وارد می شود، آن فشار توسط دیسک های بین مهره ای جذب می شود. این دیسک ها به خم شدن ستون فقرات نیز کمک میکنند.
عوامل مختلفی می توانند موجب این عارضه شوند؛ اما سن بزرگترین عامل بیماری است. برخی عوامل دیگر که می توانند سرعت روند تخریب را افزایش دهند عبارتند از:
• چاقی
• فعالیت فیزیکی بسیار شدید
• سیگار کشیدن
• یک آسیب دیدگی ناگهانی یا شدید مانند زمین خوردن
درد ناشی از تخریب دیسک معمولا هنگامی شروع می شود که یک آسیب جدی به کمر وارد شود. با اینحال علائم تخریب دیسک ممکن است به صورت درد جزئی در ناحیه پشت وجود داشته باشند و شدت آنها با گذشت زمان، افزایش یابد.
اگر شما هم علائم بالا را دارید و به بیماری تخریب دیسک مبتلا شده اید، بهتر است قبل از اینکه علائم بیماری شدیدتر شود برای درمان آن اقدام کنید. شما می توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر با مرکز فیزیوتراپی مهربان به شماره 02126741456 تماس بگیرید و از مشاوره و درمان تخصصی این بیماری بهره مند شوید.
تشخیص بیماری تخریب دیسک
برای تشخیص این بیماری، پزشک سوالاتی در مورد علایم، زمان و محل بروز درد، گزگز داشتن یا بیحسی و اینکه کدام وضعیت باعث بروز شدیدترین درد می شود، از بیمار می پرسد. همچنین ممکن است سوالاتی درمورد حوادث احتمالی مانند زمین خوردن یا سقوط، آسیب دیدگی ها یا تصادفات پرسیده شود. پزشک معاینات بالینی زیر را برای بررسی موارد زیر انجام می دهد:
• قدرت عضله: پزشک ممکن است عضلات را از نظر لاغری، ضعیف شدن یا حرکات غیرطبیعی مورد بررسی قرار دهد. ضعف عضلات و آتروفی عضلات حتما باید مورد بررسی قرار گیرند.
• درد حین حرکت: در اینجا پزشک از بیمار می خواهد تا به روش های خاصی حرکت کند. اگر فشار وارد شده به ناحیه پایین کمر باعث درد شود، ممکن است شخص به بیماری تخریب کننده دیسک مبتلا باشد.
• عملکرد عصب: پزشک با استفاده از یک چکش رفلکسی، ضربه هایی را به قسمتهای مختلف بدن بیمار وارد می کند. واکنش ضعیف یا عدم واکنش را می توان به عنوان نشانه ای از تحت فشار بودن ریشه عصب و ابتلا به تخریب دیسک در نظر گرفت.
• اسکنهای تصویربرداری: مانند سی تی (CT) یا ام آر آی (MRI) برای جمع آوری اطلاعات در مورد وضعیت عصبهای نخاعی، دیسکها و نحوه هم ترازی آنها.
• دیسکوگرام: این روش شامل تزریق یک رنگ به داخل مرکز یک یا چند دیسک است. هدف از این کار، تشخیص درد در دیسک است. این رنگ در سی تی اسکن یا رادیوگرافی قابل مشاهده است.
بیماری تخریب دیسک چه عوارضی دارد؟
تخریب دیسک بجز عوارض و دردهای معمول، می تواند مشکلات مختلفی را هم برای شخص به وجود آورد. مهمترین مشکلات بیماری دژنراتیو دیسک عبارتند از:
کاهش عملکرد دیسک:
بیش از 90 درصد از محتوای دیسکهای بین مهرهای در یک فرد بالغ و سالم از آب تشکیل شده است. با افزایش سن، مایع دیسک کاهش مییابد که باعث نازک تر شدن دیسک میشود. فاصله بین مهرهها کوچک تر شده و در نتیجه کارایی و توانایی دیسک به عنوان یک ضربه گیر یا جاذب شوک کاهش می یابد.
فتق دیسک:
به دلیل دژنراتیو دیسک، پارگیها یا شکافهای بسیار کوچکی در بخش بیرونی دیسک ایجاد میشود. در بعضی موارد ممکن است مواد نرم و ژلاتینی بخش درونی دیسک از میان این شکافها یا پارگیها به بیرون رانده شوند که به آن فتق دیسک یا پارگی دیسک می گوییم.
بیشتر بخوانید: آیا پارگی دیسک باعث فلج شدن میشود؟
بیماری تخریب دیسک یک بیماری خاموش و پیش رونده است. برای کنترل و درمان این بیماری نیاز است از فیزیوتراپی استفاده کنید. در واقع فیزیوتراپی یکی از بهترین روش های درمان و کنترل این بیماری می باشد. مرکز فیزیوتراپی مهربان به عنوان بهترین کلینیک فیزیوتراپی غرب تهران با تجهیزات روز دنیا و فیزیوتراپیست های متخصص آماده ارائه خدمات به بیماران عزیز است. جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره 02126741456 تماس حاصل فرمایید.
کاهش عملکرد عصبهای اصلی بدلیل خارهای استخوانی:
با کاهش ضخامت بالشتک میان مهرهها، پایداری ستون فقرات کمتر میشود. برای مقابله با این وضعیت، بدن شروع به ساختن خار استخوان میکند که برآمدگی های استخوانی کوچکی هستند که در امتداد لبه استخوانها ایجاد می شوند. این برآمدگی های استخوانی ممکن است به ریشۀ عصبهای نخاعی یا طناب نخاعی فشار وارد کرده و عملکرد عصب را کاهش داده و باعث ایجاد درد شوند.
سایر مشکلات عبارتند از:
• شکستگی غضروف، بافتی که به عنوان بالشتک و ضربه گیر مفاصل عمل می کند
• بیماری تنگی کانال نخاعی: این عارضه میتواند موجب آسیب دیدگی عصبها و در نتیجه بروز درد، ضعف و بیحسی در اندامهای دیگر شود.
بیشتر بخوانید: علائم دیسک کمر در پاها را بشناسیم
درمان بیماری تخریب دیسک
برای درمان این بیماری سه روش عمده در دسترس است: فیزیوتراپی، عمل جراحی و درمان با سلولهای بنیادی. در ادامه به هر کدام از این درمانها می پردازیم.
درمان تخریب دیسک با فیزیوتراپی
فیزیوتراپی بر بهبود عملکرد بدن و پیشگیری از ادامه تخریب دیسک تمرکز دارد. روشهای فیزیوتراپی مبتنی بر دو دسته تمرینات ورزشی و فیزیوتراپی پیشرفته است.
تمرینات ورزشی:
انجام ورزش های تقویت کننده عضلات مرکزی بدن می توانند به مدیریت بیماری تخریب کننده دیسک کمک کنند. ورزش باعث تقویت و تثبیت منطقه اطراف دیسکها شده و تحرک را افزایش می دهد. تمرین درمانی بر تقویت عضلات کمر و شکم با انجام ورزشهایی مثل پیاده روی، دوچرخه سواری و شنا و همچنین برنامه های تقویت کننده عضلات مرکزی مانند یوگا و پیلاتس متمرکز است.
تمرین ساده زیر به عنوان درمانی خانگی برای این بیماری توصیه شده است:
به پشت بر روی زمین یا یک تخت دراز بکشید، پای خود را صاف بر روی زمین قرار دهید.
1) ناحیه پایین کمر خود را به سمت کف فشار دهید. به مدت 5 ثانیه در این وضعیت باقی بمانید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید.
2) در همان موقعیت، باسن ها را به هم فشار داده و آنها را به آرامی بلند کنید تا یک پل کوتاه ایجاد شود. اگر ساختن پل برایتان دشوار باشد، فشردن باسن ها به تنهایی می تواند مفید باشد. این حرکت را 10 بار تکرار کنید.
3) به آرامی زانوها را از یک سمت بدن به سمت دیگر حرکت دهید.
علاوه بر تمرین درمانی، درای نیدلینگ و ماساژتراپی هم برای رفع گرفتگی عضلات اطراف دیسک تخریب شده و بهبود عملکرد دیسک و مهره ها تجویز می شود.
فیزیوتراپی پیشرفته:
در این روش با استفاده از تجهیزات جدید فیزیوتراپی موجب بهبود و تقویت بافتهای اطراف دیسک تخریب شده می شویم. استفاده از روشهای پیشرفته فیزیوتراپی مثل تکار تراپی و لیزرهای پرتوان می تواند به بهبود عملکرد دیسک کمر و دیسک گردن بسیار کمک کند.
اگر شما هم دچار بیماری تخریب دیسک شده اید فیزیوتراپی یکی از بهترین روش های درمان و کنترل آن می باشد. مرکز فیزیوتراپی مهربان به عنوان بهترین کلینیک فیزیوتراپی غرب تهران با تجهیزات روز دنیا و فیزیوتراپیست های متخصص آماده ارائه خدمات به بیماران عزیز است. جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره 02126741456 تماس حاصل فرمایید.
عمل جراحی دیسک تخریب شده
اگر بیمار در طی 3 ماه به روشهای درمانی فیزیوتراپی جواب ندهد، عمل جراحی توصیه میشود. گزینه جراحی در صورتیکه یکی از موارد زیر اتفاق بیفتد توصیه می شود:
• درد کمر یا پا که مانع از انجام فعالیتهای روزمرۀ بیمار میشود
• بی حسی یا ضعف در پاها
• دشواری در ایستادن یا راه رفتن
گزینههای جراحی عبارتند از:
جراحی ثبیت کننده یا فیوژن نخاع:
دو مهره به یکدیگر جوش داده میشوند تا حالت پایداری برای ستون فقرات ایجاد شود. این نوع جراحی در هر قسمتی از ستون فقرات قابل انجام است اما بیشتر در ستون فقرات گردنی و کمری انجام میشود که متحرک ترین بخش های ستون فقرات محسوب می شوند. این روش می تواند درد شدید بیمارانی را که ستون فقرات آنها دیگر قادر به تحمل وزن بدنشان نیست، کاهش دهد اما انجام این جراحی ممکن است سرعت فرایند تخریب دیسکهایی را که در مجاورت مهرههای جوش داده شده قرار دارند، افزایش دهد.
جراحی رفع فشار:
این جراحی برای خارج کردن بخشی از مفصل دیسک می باشد که می تواند فشار وارد شده بر اعصاب را کاهش دهد. بیماران مبتلا به آرتروز، فتق دیسک یا تنگی کانال نخاعی ممکن است به درمان های دیگری هم نیاز داشته باشد.
بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع آرتروز
درمان دژنراتیو دیسک با سلولهای بنیادی
محققان بتازگی با استفاده از سلولهای بنیادی به موفقیتهایی در درمان این بیماری دست یافته اند. در این درمان، هدف تقویت و تحریک غضروفها برای باز تولید خود با استفاده از سیستم هیدروژل قابل تزریق است. محققان دریافتند که درمان با سلولهای بنیادی ممکن است برای بازتولید دیسک بین مهرهای مفید باشد. این روش هنوز به عنوان یک روش درمانی جدی در نظر گرفته نمی شود و به مطالعات بیشتری برای اثبات ایمنی و کارایی آن نیاز دارد.
سخن نهایی در مورد تخریب دیسک
همانطور که گفته شد بیماری تخریب دیسک یک بیماری پیش رونده است. کنترل و درمان این بیماری هدف اصلی درمان است. همانطور که گفته شد روشهای مختلفی برای درمان بیماری وجود دارد اما از آنجایی که در صورت درمان دیسک، این احتمال بالا وجود دارد که مجددا همین بیماری در قسمتهای دیگر ستون فقرات، خود را نشان دهد فیزیوتراپی بهترین روش برای پیشگیری و مقابله با این عارضه است. فیزیوتراپی با تمرکز بر تقویت عضلات و پیشگیری از عود مجدد بیماری هم اکنون بعنوان بهترین درمان این بیماری شناخته می شود. ترکیب فیزیوتراپی پیشرفته و سنتی می تواند سرعت درمان را بهبود بخشیده و شما را از عوارض این بیماری رهایی بخشد.
اگر شما هم دچار بیماری تخریب دیسک شده اید فیزیوتراپی یکی از بهترین روش های درمان و کنترل آن می باشد. مرکز فیزیوتراپی مهربان به عنوان بهترین کلینیک فیزیوتراپی غرب تهران با تجهیزات روز دنیا و فیزیوتراپیست های متخصص آماده ارائه خدمات به بیماران عزیز است. جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره 02126741456 تماس حاصل فرمایید.
در پایان اگر سوالی در مورد بیماری تخریب دیسک دارید در کامنتهای زیر مقاله بپرسید. سوالات شما توسط متخصصین مرکز فیزیوتراپی مهربان پاسخ داده می شود.